رويكرد پژوهش‌در‌عملِ فضايي: تعادل ميان‌مقياسي روابط قدرت، دانش و تصميم‌‌‌گيري در برنامه‌ريزي فضايي راه‌بردي

Spatial Action Research Approach: Inter-scalar Equilibrium of Power, Knowledge and Decision Making In Spatial Strategic Planning

در سال‌‌هاي اخير برنامه‌‌ريزي راه‌بردي موازي با رويكرد دموكراسي مشاركتي و عقلانيت ارتباطي مطرح شد و سپس به‌دليل نداشتن روش‌‌شناسي عملي مورد نقد قرار گرفت. برخي محققان مانند گاونتا، كرنوال و آتاو معتقدند براي اجراي عقلانيت ارتباطي و برنامه‌‌ريزي راه‌بردي بايد رويكرد پژوهش‌درعمل را به‌مثابه يك راه‌‌حل روش‌‌شناختي مفهوم‌‌سازي كنيم. رويكرد پژوهش‌‌درعمل بر امر يادگيري متقابل متمركز مي‌‌شود و مستلزم كنش متقابل ميان مجموعه‌‌ متعددي از بازيگران است. باوجود اين، آن‌‌ها فقط به كاربرد رويكرد پژوهش‌‌درعمل در يك مقياس جغرافيايي تمركز كرده‌‌ و مفهوم كثرت‌‌گراي مقياس را ناديده گرفته‌‌اند؛ درحالي ‌‌كه به‌دليل ماهيت چندمقياسي مكان‌‌ها و ارتباط متقابل مقياس‌‌ها، تحقق رويكرد پژوهش‌‌درعمل در يك سطح به سطوح ديگر وابسته است. بنابراين، توسعه يك نگرش به‌هم‌‌پيوسته مقياسي براي برنامه‌‌ريزي راه‌بردي و رويكرد پژوهش‌درعمل با توجه به روابطِ ميانِ مقياس‌‌هاي مختلف و بُعد كثرت‌‌گراي مقياس ضروري است. ازاين‌‌رو، اين نوشتار با رويكرد كثرت‌‌گرايي فضايي و مفهوم «برنامه‌‌ريزي با مقياس‌‌ها» افق فضايي گسترده‌‌تري را براي رويكرد پژوهش‌‌درعمل مطرح مي‌‌كند. هدف رويكرد پژوهش‌‌درعمل فضايي اين است كه روابط دانش، قدرت و تصميم‌‌گيري ميان‌‌مقياسي را از نظر فضايي تعديل و ابعاد دموكراتيك آن را تقويت كند.

In recent years, strategic planning has been developed in line with participatory democracy and communicative rationality, and then criticized for not providing a practical methodology. Some scholars such as Gavent, Cornwall and Ataov argue that we should conceptualize “Action Research Approach” as a methodological solution to implement strategic planning and communicative rationality. Action Research Approach concentrates on mutual learning, and involves interactions between the multitudes of actors. Nevertheless, they have just focused on using the approach in a single geographical scale, while implementing Action Research Approach in one scale depends on other ones due to interdependency of the scales and essentially the multi-scalar character of places. It is, therefore, essential to develop an inter-related scalar approach for strategic planning and Action Research Approach by considering inter-scalar interaction and plural dimension of scales. Hence, this article outlines more spatially-extended vision of Action Research Approach using spatial pluralism alongside the concept of "planning with scales". The aim of Spatial Action Research Approach is to equalize power, knowledge and decision making relations spatially, and to improve them democratically.