دولت متحد يا اتحاديه كشورهاي اسلامي از آرمان تا واقعيت

?The United Government or the Union of Islamic Countries: an Ideal or a Reality

دنياي امروز، دنياي دولت‌هايي است كه مهمترين عنصر تشكيل‌دهنده آنها، ملت‌ها و به عبارت ديگر، عامل انساني مي‌باشد. جهان اسلام نيز با حدود 50 كشور اسلامي و مرزهاي بين‌المللي معين، شاهد دولت‌هاي بزرگ و كوچكي است كه الزامات حقوق بين‌الملل بر روابط ميان آنها با يكديگر و نيز با دولت‌هاي غير مسلمان، سايه افكنده است. پرسش اساسي اين است كه آيا در عصر دولت‌هاي ملي، مي‌توان نظريه دولت واحد ديني را مطرح و عملياتي كرد؟ يافته‌هاي اين مقاله نشان مي‌دهد كه هرچند با توجه به واقعيات موجود و الزامات بين‌المللي و همچنين وضعيت حاكم بر كشورهاي اسلامي، تحقق ايده دولت يكپارچه اسلامي (قبل از ظهور حضرت ولي عصر) تقريباً ناممكن است، اما به‌جاي دولت ـ ملت‌هاي كنوني كه اسلام، آنها را به‌رسميت نمي‌شناسد و دولت ـ امت آرماني كه تحقق آن در حال حاضر ناممكن است، مي‌توان ايده جايگزيني را ارايه داد؛ ايده‌اي كه هم به لحاظ نظري و هم با توجه به واقعيات عيني در قالبي محدودتر يا در قالب تاسيس يك دولت بزرگ، متشكل از تعدادي از دولت‌هاي اسلامي و يا به عنوان اتحاديه كشورهاي اسلامي شكل مي‌گيرد و با توسعه كمّي و كيفي، به‌تدريج مي‌تواند به سمت دولت آرماني گام بردارد. اين مقاله با برشمردن موانع چهارگانه‌اي كه در راه تاسيس دولت متحد اسلامي وجود دارد، زمينه‌ها و راهكارهاي وحدت نسبي جهان اسلام را بررسي كرده است.

The world today is the word of governments (states) whose major constituent is nations, or rather, human agents. The world of Islam, being comprised of about 50 Islamic countries with defined international borders, witnesses small and big states which are overshadowed by the binding rules and regulations of international law which exert impacts on the relations of Muslim nations with each other and with other non-Muslim nations. The main question is that whether or not it is possible to propose the theory of a single religious state and put it into practice with the present age of separate national states. The findings of this research work show that, given the existing realities, international binding rules and regulations, and the present conditions of Islamic countries, it seems almost impossible to realize the idea of a single unified Islamic state before the reappearance of Imam Mahdi (May God’s peace be upon him). However, instead of the existing nation-states which are not recognized by Islam, and of the ideal single Muslim community-state whose realization seems to be impossible under the circumstances, one can suggest one possible alternative; an idea which can be realized, both in theory and in practice, by establishing a limited (small) unified state or a big unified state being comprised of a number of Islamic states or a union of Islamic countries. This can pave the ground to take gradual steps to the ideal Islamic state after having taken some qualitative and quantitative courses of development. The article, enumerating the four obstacles in the way of establishing a united Islamic state, seeks to study the grounds and strategies of promoting greater unity in the world of Islam.