رهيافت قلب سليم در مفهوم شناسي سلامت معنوي

Access to the sound heart identifies the concept of spiritual health

اهداف: در پي پاسخ به دو سوال مهم، مبني بر چرايي و چيستي بيماري، و چگونگي مراقبت از بيماران به منظور تسكين آلام روحيشان، به مطالعه مدل‌هاي مراقبت پرستاري جهان پرداخته شد؛ چرا كه پرستاري متكفل تشخيص، درمان و مراقبت از عكس‌العمل‌هاي بيمار به مشكلات سلامت است. روش: روش‌هاي شناخت شناسي ديدگاه‌هاي متفاوت فلسفي ايجاد مي‌كنند و دانش و پيش فرض‌هاي ذهني نظريه پرداز را شكل داده و به علم و نگره‌هاي علمي جهت فلسفي مي‌دهند. اما هيچ‌يك از مدل‌هاي مراقبت جهاني از شناخت شناسي وحياني و فلسفه اديان ابراهيمي استفاده ننموده و به وجود روح ملكوتي در انسان نپرداخته‌اند؛ لذا بر مبناي شناخت شناسي وحياني و فلسفه اسلام به تحقيق در بعد ملكوتي عالم و بعد ملكوتي وجود انسان پرداخته و در پنج مرحله تحقيق (در طي 12 سال) مدل مراقبت از بيماران طراحي و اجرا گشت. يافته‌ها: در ديدگاه فلسفي اديان ابراهيمي و اسلام عزيز (كه مويد تمام آن‌هاست) عالم بر اساس رحمت آفريده شده و انسان بايد تلاش كند تا با رسيدن به مكارم اخلاق، شايسته مقام خليفه الله گردد. انسان با انتخاب نحوه ارتباطات خود با خدا، مردم، خود و عالم خلقت، سرنوشت خويش را مي‌سازد و با رنگ الهي زدن به افكار و نياتش، رفتار و گفتار صحيح، مكارم اخلاق و قلب سليم را كسب مي‌كند. انسان در هنگام بيماري با تمام ابعاد وجودي خود به بيماري پاسخ داده و گاه در بعد روحي دچار آسيب‌هاي معنوي مي‌شود و سلامت معنوي او نيز در معرض آسيب قرار مي‌گيرد. سلامتي كه برخورداري از قلب سليم است، هدف نهايي مراقبت بوده كه در پرتو ايمان و تقوي قابل دسترس است و باعث پاسخ سازگار به ابتلاياتي مي‌شود كه همه به مشيت خداست. نتيجه‌گيري: كادر درمان بايد پاسخ روحي (معنوي) بيمار به بيماري را كه مي‌تواند به صورت آسيب معنوي بروز كند، شناخته و با تقويت باور عشق، حسن ظن و اميد به رحمت خدا كمك كنند تا بيماران در بيماري خود، خيري ديده، با نگرش مثبت به آن بنگرند، از خوف و حزن رهيده و به سكينه قلب (آرامش، امنيت، عشق، اميد) و خشنودي از سرنوشت خود برسند. پرستاران مي‌توانند با دعوت به مكارم اخلاق، سبب سلامت معنوي بيماران شوند.

Objectives: Nursing care models in the world were studied in order to answer two important questions: the nature and etiology of a disease, and the way to care for patients to ease their spiritual suffering (distress), as nursing is responsible for the diagnosis of, treatment of and caring for the patient’s reactions to health problems. Method: Different epistemological methods generate different philosophical views, forming the theorist’s knowledge and his mental prejudices and giving a philosophical direction to science and scientific theories, but none of the nursing care models in the world has ever used revelational epistemology and the philosophy of the Abrahamic religions. These models have not attended to the heavenly soul of the human being; therefore, in this study, we have studied the heavenly dimension of the world and the human being based on the philosophy of Islam and a revelational epistemology, attempting to provide and implement a patient care model in a five-stage research during 12 years. Findings: According to the philosophy of the Abrahamic religions, including Islam, which confirms all of them, the world is created with mercy, and the human being should strive to acquire moral excellence in order to deserve to be the vicegerent of Allah. The human being makes his fate by choosing his way of communication with Allah, people, himself and the world, and achieves a sound heart and moral excellence by giving a Divine aspect to his thoughts and intentions, and having an appropriate conduct. The human being, facing a disease, reacts to it with all dimensions of his existence, and sometimes undergoes spiritual damages. Health that means enjoying a sound heart is the final aim of caring, which is achievable in the light of faith and piety, and causes a response compatible with tribulations, which are all caused in the providence of Allah. Conclusion: The medical team should know the psychological/spiritual response of the patient to a disease, which can express itself as a spiritual damage. Improving patients’ belief and love, and their good thought and hope for Allah’s mercy, the medical team can help them to realize the wisdom of their sickness and have a positive attitude to it, making them relieve from fear and grief and obtaining peace of heart and satisfaction about their destiny. Nurses can assist the spiritual health of patients by inviting them to moral excellence.