رتبه‌بندي كشورهاي حوزه سند چشم‌انداز توسعه جمهوري اسلامي ايران از لحاظ دسترسي به شاخص‌هاي بخش بهداشت و درمان

Ranking Islamic Republic of Iran’s Development Vision Countries in Term of Access to Healthcare Indicators

مقدمه: شاخص‌هاي مختلفي براي تعيين سطح توسعه‌يافتگي يك كشور يا منطقه وجود دارد، در اين ميان شاخص‌هاي بخش بهداشت و درمان از مهم‌ترين شاخص‌هاي هر كشوري به شمار ‌مي‌آيند. هدف از انجام اين مطالعه بررسي وضعيت كشورهاي حوزه سند چشم انداز توسعه با توجه به به شاخص‌هاي سلامت مي‌باشد. روش كار: پژوهش حاضر توصيفي-كاربردي و از نوع مقطعي است. جامعه آماري شامل كليه كشورهاي حوزه سند چشم‌انداز توسعه بود. به‌منظور گردآوري اطلاعاتاز بانك داده‌هاي سازمان بهداشت جهاني و بانك جهاني استفاده گرديد. در اين مطالعه از تكنيك تاكسونومي به منظور تعيين درجه‌ توسعه‌يافتگي كشورهاي موردبررسي، از تكنيك آنتروپي شانون به‌منظور تعيين اوزان شاخص‌ها و از تكنيك تاپسيس به منظور رتبه‌بندي كشورها از لحاظ دسترسي به شاخص‌هاي بخش بهداشت و درمان استفاده شده است. يافته‌ها: نتايج تكنيك تاكسونومي نشان داد كه از 24 كشور موردبررسي، 10 كشور توسعه‌يافته، هفت كشور نيمه توسعه‌يافته و هفت كشور ديگر توسعه‌نيافته تلقي مي‌شوند. ميزان بروز سل به‌عنوان مهم‌ترين شاخصاز سوي تكنيك آنتروپي شانون معرفي شد. نتايج تكنيك تاپسيس نشان داد كه از لحاظ دسترسي به شاخص‌هاي بخش بهداشت و درمان، كشور امارات رتبه اول و كشور افغانستان رتبه‌ بيست و چهارم را دارد. نتيجه‌گيري:با توجه به اينكه در افق 1404 ايران بايد كشور اول منطقه از لحاظ دسترسي به شاخص‌هاي بخش بهداشت و درمان باشد به برنامه‌ريزان و مسيولان پيشنهاد مي‌شود كه جهت رفع كاستي‌ها، اولويت را بر شاخص‌هايي مانند سرانه كل هزينه‌هاي سلامت قرار دهند كه در آن‌ها، ايران نسبت به ميانگين كشورهاي مورد بررسي ضعيف عمل نموده است.

Introduction: There are several indicators to determine the level of development of a country or a region. Indicators of healthcare are among the most important indicators in every country. Methods: This applied, descriptive, cross-sectional study surveyed all countries (n=24) in Iranian development vision in 2012. In order to collect data, the database of World Bank and World Health Organization were used as references. The taxonomy technique was employed to determine the degree of development of different countries. In addition, indices were weighed by Shannon’s entropy. Finally, technique for order preference by similarity to ideal solution (TOPSIS) was used to rank the countries in term of access to health sector indicators. Results: Taxonomy technique showed that out of 24 countries under study, 10, 7, and 7 countries were developed, semi-developed, and under-developed, respectively. Shannon entropy introduced the incidence of tuberculosis as the most important indicator and the women’s life expectancy at birth the least significant indicator. According to TOPSIS, the countries of United Arab Emirates and Afghanistan ranked the first and the last (24th) in access to health services. Conclusion: Considering that in 1404 Iran must be the first country in the region in terms of indicators of access to health care, we recommend all planners and officials to allocate funds to overcome the shortcomings of the indicators such as health care expenditure per capita in which Iran has not been successful yet.