تحليل زماني-مكاني و پهنه بندي احتمال وقوع خشك سالي ها و ترسالي هاي شمال غرب ايران

شمال غرب ايران به دليل وضعيت توپوگرافيكي، موقع و مقر آن داراي تنوع زيست محيطي، گياهي و جانوري است كه با وضع كنوني اقليم سازگاري يافته اند. نوسان و تغييرپذيري طولاني مدت در عناصر اقليمي ناحيه مي تواند پيامدهاي زيان بار محيطي، كشاورزي، اقتصادي و حتي انساني داشته باشد. بر اين اساس در تحقيق حاضر تلاش گرديد بخش هاي مستعد وقوع ترسالي ها و خشك سالي ها در پهنه شمال غرب ايران طي دوره آماري 20 ساله (2005-1986)، با استفاده از داده هاي 55 ايستگاه همديد، اقليم شناسي و باران سنجي مستقر در پهنه شناسايي و ارزيابي شود. بدين منظور از شاخص SPI در بازه زماني 12 ماهه بهره گرفته شد. جهت بررسي شدت خشك سالي و ترسالي هاي ناحيه، 240 نقشه مربوط به تمامي ماه هاي مورد بررسي با استفاده از تكنيك ميان يابي كريجينگ در محيط نرم افزار Surfer/win توليد شد. سپس نقشه ها به داده تبديل شده و محاسبات مربوط به آماره هاي توصيفي آن شامل مركز ميانگيني، دايره و بيضي استاندارد بر روي 4236 ياخته در محيط نرم افزارArcview محاسبه گرديد. بررسي ماهانه خشك سالي ها و ترسالي ها با شدت هاي مختلف طي240 ماه، نشان دهنده عدم هم خواني و پيروي درصد احتمال وقوع خشك سالي هاي شديد و ترسالي هاي ضعيف از توزيع احتمال نرمال بوده و درصد احتمال وقوع ترسالي هاي ضعيف در بخش هاي شرقي و مركزي ناحيه و خشك سالي هاي شديد در نيمه جنوبي پهنه بيش تر از ساير حالات است. محاسبه شاخص هاي مركزي و پراكندگي مكاني هر يك از دو حالت ياد شده نيز نشان داد كه پراكندگي مكاني احتمال وقوع ترسالي ضعيف در عرض هاي شمالي بيش تر و احتمال وقوع خشك سالي هاي شديد در عرض هاي پايين تر چشم گيرتر است. با اين وجود احتمال وقوع خشك سال هاي شديد از پايداري مكاني بيش تري برخوردار مي باشد.