كاربرد مدل رتبه-اندازه در نظام شهري در استان اردبيل در دوره زماني بيست ساله (85 1365)

فرآيند شهرنشيني شتابان در كشورهاي جنوب همواره نظام فضايي سكونت گاه هاي شهري را در بسياري از موارد دچار آشفتگي فضايي مي نمايد كه پيامد اساسي آن بروز شرايط ناپايداري در شبكه نظام شهري است. اين پژوهش با روش توصيفي-تحليلي سلسله مراتب و تحولات نظام استقرار شهرها و نحوه پخشايش جمعيت صورت گرفته است. در اين ارتباط شهرهاي استان بر اساس نتايج سرشماري هاي عمومي نفوس و مسكن در دوره هاي 1365 تا 1385 و با بهره گيري از مدل هاي رتبه -اندازه و هم چنين رتبه اندازه تعديلي مورد بررسي و تحليل قرارگرفته اند. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه الگوي توزيع فضايي سكونت گاه هاي شهري استان از الگوي تصادفي تبعيت مي نمايد كه در دهه اخير گرايش استقرار جمعيت در كانون ها و طبقات شهري نيز به سمت بي نظمي فزاينده است. حاكميت فضايي و عملكردي نخست شهر اردبيل باعث عدم تبعيت سلسله مراتب شهري استان از قانون رتبه اندازه شده است كه اين امر ناهم خواني و عدم تعادل فضايي سلسله مراتب را به وضوح قابل تشخيص مي نمايد. از سوي ديگر در دهه اخير (1385) اين عدم تعادل پخشايش جمعيت شهري در فضاي استان بيش از پيش تشديد يافته است. دست يابي به الگوي مطلوب انتظام فضايي در استان در پي سياست عدم تمركزگرايي از يك سو و از سوي ديگر برخورداري بهينه شهروندان از آستانه هاي خدمات مناسب و تعادل در برقراري فرصت هاي مناسب اقتصادي و كالبدي براي شهرهاي متوسط و كوچك اندام استان است.