بررسي محتوايي كتيبه‌هاي رواق‌هاي ساخته‌شده در حرم رضوي در عصر تيموري و صفوي

Content Analysis of the Epigraphs Engraved on the Imam Reza (A.S) Holy Shrine Verandas in Timurid and Safavid Eras

تاريخ هر كشوري مخزن زندگي انسان‏ها و تمامي روابط انساني، هنري، مذهبي و غيره مي‌باشد. تاريخ ايران نيز سرگذشت دو سلسله مقتدر ايران چون تيموري و صفويه را در خود دارد كه در بزرگ‌ترين مكان مذهبي ايران، حرم مطهر امام رضا(ع)، داراي آثار بسياري هستند. رواق‌هاي ساخته‌شده در عصر تيموري و صفوي از جمله مهم‎ترين اجراي معماري ايران است كه در حرم مطهر امام رضا(ع) واقع‏اند و آنان آثار مكتوب مذهبي و هنري متفاوتي دارند كه اين تفاوت از بانيان آنان نشيت مي‌گيرد. هدف اين نوشتار بررسي تفاوت‌ها و اشتراك‌هاي رواق‌هاي دو دوره تيموري و صفويه است. روش بررسي اين‌گونه است كه محتواي كتيبه‌اي قرآني مفهوم‌يابي شده‌اند و كتيبه‌هاي دعايي و اشعار فارسي با هم تطبيق داده شده‌اند تا بتوانيم سوال اصلي نوشتار را بررسي كنيم. با بررسي‌هاي انجام‌شده، يكي از نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد كه در دوره تيموري توجه بيشتري به مضامين قرآني مي‌كردند اما در دوره صفويه تزيين‌ هنري بيشتر از مضامين قرآني نمود دارد.

History of every nation includes the lives of human beings and their relations, from artistic and religious to human ones. Iranian history includes two powerful dynasties of Timurid and Safavid which have left many trails in the biggest religious place in Iran, Imam Reza’s Holy Shrine. Porches made in Timurid and Safavid eras are among the most important architectural works in the country located in Imam Reza’s Shrine. They contain different artistic and religious inscriptions and this difference is a result of variety that existed in their separate eras. This paper seeks to review the differences and similarities of the porches made during Timurid and Safavid eras. The methodology is that the contents of Quranic inscriptions are analyzed while the benedictory ones as well as the Persian verses are compared in order to find an answer to the main question of the article. Results indicate that in Timurid era, more attention is paid to Quranic content while in Safavid, the focus is on artistic decorations.