برنامه ريزي استراتژيك بخش هاي اقتصادي در راستاي توسعه منطقه‌اي با بهره گيري از مدل SWOT مطالعه موردي: بخش صنعت و معدن در استان خراسان جنوبي

The Strategic Programming of Economic Sectors in Regional Development Through SWOT Analysis

وجود توان هاي محلي و بهره گيري بهينه از آن، نقشي بنيادي در توسعه مناطق و تعديل نابرابري هاي دروني آن دارد. در توسعه اقتصاد استان خراسان جنوبي و هم چنين روند بهبود و پيشرفت مناطق آن، علي رغم برخورداري از ذخاير عظيم معدني و كانساري (به‌عنوان يكي از قطب هاي توليد مواد معدني در كشور) اين بخش اساسي از سهم ناچيزي برخوردار است. در مقاله حاضر تلاش شده تا در چارچوب برنامه ريزي استراتژيك ضمن شناخت عوامل دروني و بيروني اثرگذار بر توسعه بخش صنعت و معدن، راهبردهاي مناسب با تعيين اولويت جهت ارتقاي نقش اين بخش اقتصادي در توسعه منطقه اي خراسان جنوبي معرفي گردد. اين مقاله مبتني بر رويكردي توصيفي – تحليلي بوده كه در راستاي پيشبرد اهداف نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهديدهاي فراروي توسعه بخش صنعت و معدن از طريق واكاوي سياست هاي دولت، مصاحبه و تكميل 65 پرسشنامه از كارشناسان مربوطه و هم چنين اساتيد دانشگاه شناسايي و مورد ارزيابي واقع شد و در نهايت بر پايه مدل SWOT راهبردها، ارايه و با تشكيل ماتريس QSPM1 اولويت آن ها به‌لحاظ اجرا تعيين گرديد. نتايج نشان داد مواردي چون مجاورت با كشور افغانستان و امكان صادرات محصولات صنعتي، موقعيت ويژه استان در برقراري تعادل منطقه اي شرق كشور، وجود ذخاير معدني فلزي و غير فلزي، وجود شهرك ها و نواحي صنعتي در استان جهت استقرار واحدهاي صنعتي و كشت محصولات كشاورزي خاص از مهم ترين ظرفيت هاي فراروي توسعه صنعت و معدن در منطقه خراسان جنوبي است. از سوي ديگر عدم وجود واحدهاي بزرگ و مادر صنعتي و معدني در استان، كمبود زيربناهاي لازم، پايين بودن بهره وري نيروي كار و سرمايه، محدوديت منابع آ?ب و اشكالات موجود در سياستگذاري هاي اقتصادي از عمده موانع توسعه صنعت و معدن در استان خراسان جنوبي است. در مجموع بررسي هاي صورت گرفته مي توان گفت بخش صنعت و معدن در برآورده ساختن اهداف توسعه منطقه خراسان جنوبي با ضعف مواجه است. بدين سان، جهت تحقق ترقي و توسعه منطقه خراسان جنوبي بر پايه بخش صنعت و معدن راهبردهايي نظير ايجاد و توسعه زيرساخت هاي مورد نياز بخش صنعت و معدن و محيط زيست، تكميل شبكه هاي حمل و نقل و حاملهاي انرژي و توزيع زيرساخت ها متناسب با تقاضاي سرمايه گذاري پيشنهاد شده است.

Operating on the potentials of the local communities have fundamental role in the development and modification of relevant internal disparities. In spite of being the the pole of mineral reserves in the country, South Khorasan province with its large mineral deposits –– has little share in the resulting economic development or the impowerments which may have been caused by it. In this paper, a suitable guides for regional development in framework of strategic programming is proposed. This descriptive - analytic study attempts to identiry the effective factors in the development of industry & mining through the analysis of the strengths, weaknesses, opportunities and threats (SWOT). For the purpose of the study, government policies were examined through 65 questionnaires distributed among the relevant public authorities and academics. Based on the SWOT model, strategies were then analyzed in the QSPM matrixin order to prioritize stages of execution. Results showed that opportunities such as the shared border with Afghanistan with the possibility of exporting industrial products, the distinctive prospect of creating the economic balance in the eastern regions of the country, availability of metalic and non-metallic mineral reserves, existence of towns and industrial zones in the province for the establishment of industrial units, and the possibility of agriculture with certain crops creates major capacities for programmed advances in the mining industry in South Khorasan province. Meanwhile, Lack of large industries and mining in the province, Lower productivity of labor, lack of capital, Water limitations and problems in the economic policies are the major obstacles to the development of the mining industry in South Khorasan province. Overall, the results formulate the plethora of weaknesses in the mining industry in South Khorasan.South Khorasan Henceforth, improvement strategies are presented in form of suggestion in the areas of necessary infrastructures, environmental considerations, mobility and transport systems, and demand-related distribution of capital.