مبالغه در قرآن بررسي بلاغي مبالغه در آيات قران كريم

Exaggeration in the Holy Qurʹʹan: a Rhetorical Analysis

خاستگاه كلامي در بحث اعجاز بلاغي قرآن موجب شده توجه زيادي به جنبه‌‌هاي كلامي قرآن شود و كمتر به موضوع بلاغت از منظر ادبي و بلاغي محض نگريسته شود؛ با اين حال تلاشهاي بسياري در تبيين بلاغت قرآن صورت گرفته است. در حوزه بلاغت قرآن پرسش اساسي اين است كه آيا پذيرفتن زبان مجازي واستعاري قرآن، به ساحت مقدس كلام الهي خدشه ايجاد نمي كند؟ و اگر زبان مجازي و استعاري قرآن را باور كرديم، بدون اين كه قداست كلام خداوند با كذب و غير واقعيت آميخته شود، آيا هر نوع آرايه ادبي را مي توان درآيات جستجو كرد؟ از ميان مباحث بلاغي مطرح در علم معاني و بيان و بديع، مبحث مبالغه و به تبع آن اغراق و غلوّ، جز پرمناقشه ترين موضوعات است و از آن جا كه كمتر كسي به خود اجازه ورود به اين بحث را داده است، در اين پژوهش سعي مي شود پس از بررسي آرا برخي علماي بلاغت در موضوع مذكور و پاسخ به پرسش هاي فوق، آياتي را كه موارد مبالغه و اغراق و غلوّ در آن ها وجود دارد، مورد بررسي و تحليل قرار گيرد. نتيجه حاصل اين كه مبالغه اي كه در الفاظ و تصوير هاي قرآن آمده، در خدمت گزاره هاي صادقانه قرار گرفته و بار ادبي و هنري بيشتري به كلام بخشيده است و مي توان آن را در قالب هايي از جمله تقصّي، آوردن صفات پياپي، استفاده از افعال مقاربه، حروف تشبيه و تشكيك، آوردن امر ممكن در صورت امر ممتنع، حذف جواب شرط و ... نشان داد.

Due to discourse (Kalam)-originated discussion of rhetorical miracle of the Qurʹan, a great deal of attention has been paid to discoursal aspects of the Qurʹan; and this being said, few studies have focused on the “rhetorical” aspect of it from a literary and rhetorical perspective per se. Nevertheless, many attempts have been made to throw light on the rhetoric of the Qurʹan. Regarding the rhetoric of the Qurʹan, the main question is would accepting the figurative and metaphoric language of the Qurʹan damage the divinity of this Scripture? And if we accept the figurative and metaphoric language of the Qurʹan, without mingling the sacredness of the word of God with untruth, is it proper to search for any literary device in the Qurʹanic verses? From among the different topics discussed in meanings (Ilm ul-maʹani), expression (Ilm al-bayan) and innovation (Ilm al-badiʹ), exaggeration and hyperbole have been some of the most controversial ones. As few scholars have attempted studies in this area, the present study, after a discussion of the related literature, tries to analyze exaggeration and hyperbole in some randomly selected verses of the Qurʹan to find answers to the questions raised above. The results indicate that the exaggeration present in the lexicon and images of the Qurʹan, serve truthful propositions and adds to the literary and artistic weight of the discourse. This exaggeration can be found in forms like taqassi, consecutive adjectives, the use of Approaching and Beginning Verbs, letters/words indicative of simile and doubt, bringing possibility in the form of negative imperatives, deletion of subordinate clauses etc.