ژيوشيمي زيست محيطي و زمين شناسي ريزگردهاي شهر ري

Environmental Geochemistry and Geology of Dusts in Ray City

در اين پژوهش ويژگي هاي ژيوشيمي زيست محيطي ريزگردهاي ته نشست شده معابر اصلي شهرستان ري به منزله يكي از عوامل ارزيابي ميزان آلودگي در شهر ري مورد بررسي قرار گرفت. شهرري در منطقه 20 و جنوب شرقي تهران قرار گرفته است كه با توجه به رشد جمعيت و تردد وسايل نقليه در شهرري و خطرهاي ناشي از آلودگي فلزات سنگين سلامتي شهروندان آن در معرض آسيب مي باشد. بدين منظور غلظت 49 عنصر در19 نمونه از گرد و غبارهاي ته نشست شده در معابر اصلي شهرري، ابتدا توسط دستگاه ICP-OES تجزيه شدند. 15 نمونه نيز براي اندازه گيري اكسيدهاي اصلي و عناصر فرعي با دستگاه XRF تجزيه شدند. پردازش آماري داده هاي بدست آمده از تجزيه نمونه ها بيانگر اين است كه عناصري مثل Ag، Pb، Zn، Cu، As، S، Ba، U, Hg، Zr، Sr و Hf نسبت به پوسته زمين افزايش غلظت را نشان مي دهند. نتايج حاصل از محاسبه ضرايب غني شدگي، نشان مي دهد كه بيشترين غني شدگي را Ag، Pb، Zn، Cu, Hg، S، داشته اند. منبع توليد كننده عنصر گوگرد در شهرري را بيشتر مي توان به وجود پالايشگاه نفت تهران ارتباط داد و همچنين غلظت بالاي نقره را مي توان به فرسايش نقره موجود درحرم حضرت عبدالعظيم(ع) و وجود كارخانه هاي متعدد رنگ سازي و آلومينيوم سازي كه توسط ذرات گرد وغبار در كنار جاده ها ته نشست مي شود را دانست. طبق نتايج محاسبه متغير تجمعي عناصر نقره، سرب، گوگرد، روي تجمع بسيار شديدي ازخود نشان مي دهند. محاسبه شاخص مولرنيز نشان مي دهد كه اين نمونه ها نسبت به نقره، گوگرد، سرب و روي به شدت آلوده اند. براي تشخيص سهم انسان ساخت و سهم زميني (طبيعي) از روش تفكيك شيميايي تك مرحله اي استفاده شد. بدين منظور غلظت عناصر Pb, Mn, Fe, Cu, Zn, Ni, Co توسط دستگاه جذب اتمي اندازه گيري مجدد شدند. محاسبات نشان داد كه سهم زميني (طبيعي) عناصر نامبرده بيش از سهم انسان ساخت است. علت آن تاثير زياد استفاده از منابع طبيعي در توليدات كارخانه سيمان مي باشد.

In the following research 19 samples were collected from dust of the main streets of Ray City in dry conditions of the summer and wet conditions of the winter in heavy traffic time of evening. The samples were analyzed by ICP-OES for 49 elements such as Pb, Zn, and Cu, As, Fe, Ni, Cr, Cd, Mn and Bi. Also, 15 samples were analyzed by XRF to determine major oxide and minor elements. The enrichment factors and Muller geoaccumulation index were calculated for these samples. Data processing shows enrichment in Ag، Pb، Zn، Cu، As، S، Ba، U، Zr، Sr, Hf levels relative to earthʹs crust. The results of enrichment factors indices indicate that Ag، Pb، Zn، Cu, Hg، S، have the highest enrichment level. Muller geoaccumulation index is represented high pollution range for Ag، Pb، Zn، S in all streets. The results show that this high pollution are related to Tehran refinery, metallurgical activities, erosion of Holly Shrine of Abudalazim and vehicles (fossil fuel combustion). Finally we used one-step chemical separation method to calculate the anthropogenic and non- anthropogenic ratio. The samples were analysed by ASS for Pb, Mn, Fe, Cu, Zn, Ni, Co. The results show that the anthropogenic effects of these elements are more than that of non- anthropogenic factors. It is because of the great influence of using natural resources in the productions of concrete factory.