جايگاه محيط زيست در برنامه‌هاي پنج‌ساله توسعه، از‌منظر هفت عنوان منتخب

Environment’s Status in Five-year Development Plans, Regarding Seven Selected Topics

پس از تصويب اصل (50) قانون اساسي، قوانين و مقررات زيست‌محيطي همچون ساير قوانين و موضوعات مهم به تبصره‌ها و مواد قانوني برنامه‌هاي پنج‌ساله توسعه كشور، اضافه شد. رسميت يافتن اين موضوع در قانون اساسي كشور اگرچه نقطه عطفي در تاريخ محيط زيست كشورمان به‌شمار مي‌آمد، ولي عملكرد مطلوبي را در عرصه اجرا و پيامدهاي زيست‌محيطي به دنبال نداشت. لذا در اين مقاله برآن شديم تا با مروري بر برنامه‌هاي توسعه كشور، ارزيابي از روند شكل‌گيري و تكامل اين قوانين، به‌عنوان اصلي‌ترين سند بالادستي در تدوين راهبردهاي پنج‌ساله توسعه كشور داشته باشيم. در اين مقاله پس از ذكر مقدمه‌اي كوتاه در‌خصوص محيط زيست، ابتدا به جايگاه كشورمان از‌منظر چند شاخص منتخب اشاره مي‌كنيم. سپس با استفاده از روش دلفي به انتخاب و معرفي هفت موضوع اصلي كه عموماً از چالش‌هاي هر نظام برنامه‌ريزي در‌خصوص مسايل زيست‌محيطي محسوب مي‌شود اشاره كرده و سپس با كند‌و‌كاو در برنامه‌هاي توسعه پنج‌ساله، جايگاه اين موضوعات را در چهار برنامه اول توسعه، از نظر چگونگي توجه و اعمال در برنامه، دنبال خواهيم كرد. سپس به شكل جداگانه چگونگي پرداخت اين عناوين را در برنامه پنجم مورد ارزيابي قرار خواهيم داد. در انتها نيز، ضمن بيان نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهديدهاي برنامه پنجم، به ارايه راهكارهايي جهت بهبود ضعف‌هاي موجود، بقاي نقاط قوت، استفاده از فرصت‌ها و گريز از تهديدها خواهيم پرداخت.

After the approval of (50) principle of the Constitution, environmental laws and regulations like other laws and legal important topics were added to provisions and five-year development plans. Although recognition of this issue in the Constitution was seen as a turning point in the history of our environment, good performance in terms of performance and environmental consequences was not followed. In this essay, following the brief introduction on the environment, we will firstly refer to our countyʹs position based on some selected measures. Then by the use of Delphi Method, seven main topics, which are generally challenges of each programmatic systems about environmental issues, will be referred to. Afterwards, by investigating the five-year programs, the position of these topics in the first four Development Plans will be followed with respect to attention and use in program. Then, the way that these topics were met in the fifth program, will be analyzed separately. At last by analyzing the 5th plan, we introduce some ways to sustaining Sarongs, repairing Weaknesses, using Opportunities and escaping Treats.