بررسي و تحليل توسعه تسهيلات شهري از ديدگاه عدالت فضايي (مطالعه موردي شهر ياسوج)

Analyzing the Development of Urban Facilities from Spatial Justice Perspective (Case Study: Yasooj City)

عدالت فضايي از مباحثي است كه در سال هاي اخير در ميان جغرافي دانان و برنامه ريزان اهميت ويژه اي يافته است. از آن جا كه تسهيلات شهري ساختاردهنده ي شكل و ماهيت كالبدي، اجتماعي و فضايي شهر مي باشد، بي عدالتي در نحوه ي توزيع آن تاثير جبران ناپذيري بر ساختار و ماهيت شهر گذاشته است. يكي از دلايل بروز مسايل ناشي از شهرنشيني و شهرگرايي كم توجهي يا بي توجهي به آثار عدالت فضايي در كشورهاست. هدف اين پژوهش، بررسي و تحليل توسعه تسهيلات شهري از ديدگاه عدالت فضايي در شهر ياسوج است. بر اين اساس روش پژوهش، توصيفي-تحليلي و نوع تحقيق، بنيادي و توسعه اي است كه در آن از مدل هاي آماري از قبيل ضريب همبستگي و رگرسيون ها استفاده شده است. همچنين با استفاده از 12 شاخص خدماتي نحوهي توزيع خدمات در 23 محلّه‌ي شهر بررسي شده است. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه از نظر توزيع خدمات در شهر ياسوج، 3 محلّه داراي توزيع خدمات كاملاً متعادل، 5 محلّه تقريباً متعادل، 8 محلّه نيمه متعادل و 7 محلّه نيز نامتعادل بوده اند. بر همين اساس ساكنان محله‌هاي 13، 18 و 19 ( واقع در جنوب و غرب شهر) بيشترين نيازمندي را دارند. بيش از 80 درصد جمعيت آنها، نيازمندي بالا به خدمات دارند و محله‌هاي 2، 4، 6 و 8، 9، 10، 22 (واقع در شرق و مركز شهر) كمترين نيازمندي به خدمات را دارا هستند. برقراري ارتباط آماري بين تراكم توزيع خدمات و تراكم خالص جمعيت با z-score نشان مي دهد كه تراكم جمعيت با توزيع خدمات داراي رابطه معناداري نسبي است. به گونه اي كه محلّه هايي با تراكم جمعيتي خيلي بالا، داراي توزيع خدمات كاملاً نامتعادل هستند. از طرف ديگر اين نتيجه به دست آمده است كه دسترسي نسبتاً مناسبي به تسهيلات شهري وجود دارد. با اين وجود، نابرابري ميزان دسترسي به تسهيلات در شهر مشهود است.

Spatial justice is one of the subjects that have attracted the attention of geographers and planners in recent years. Whereas, urban facilities are the constituent of physical, social, and special form and the nature of any city, inequities in manner of its distribution have had irreversible effects on the structure and nature of the city. Neglect or inattention to the effects of spatial justice is one of the causes in countries which caused by urbanism and urbanization. The purpose of this research is to analyze the development of urban facilities from spatial justice perspective in Yasooj City. Accordingly, the study method is descriptive-analytical. The research type is a developmental which statistical models; such as, correlation coefficient and regressions are used. Also the manner of distributing services has been evaluated in 23 quarters of the city by using 12 service indicators. The results of this study show that 3 quarters of Yasooj city have well-balanced distribution of services; 5 quarters have almost balanced distribution, 8 quarters have semi-balanced distribution and 7 quarters have unbalanced distribution of services in this city. Appointing a statistical relationship among density of services distribution, density of genuine population and the z-score indicates that the genuine population has a relative significant relationship to services distribution, so that distribution of services are completely unbalanced in quarters with high population density. Beside, the obtained results show that there is relatively good access to urban facilities. Nonetheless, there is an inequality in access to facilities in Yasooj city.