تبيين قرآني تقدم و تاخر نفس و بدن با نگاهي فلسفي

The Qur’ānic Explanation of the Priority and Posteriority of the Soul and Body from a Philosophical Perspective

هدف اين نوشتار تبيين قرآني يكي از مهم‌ترين مباحث مطرح در حوزه انسان‌شناسي فلسفي، يعني مساله تقدم و تاخر نفس از بدن مي‌باشد. اين بحث تاكنون بيشتر مورد توجه فلاسفه و متكلمان بوده و كمتر به تبيين قرآني ـ فلسفي آن پرداخته شده است. ازاين‌رو پژوهش حاضر به تحليل قرآني ـ فلسفي اين موضوع پرداخته است. در اين راستا نخست معاني نفس در قرآن را مطرح مي‌كند، سپس مهم‌ترين ديدگاه‌هاي فلسفي را در باب تقدم و تاخر نفس بررسي كرده، آن‌گاه به تبيين ديدگاه قرآن نسبت به مساله مي‌پردازد. جهت تبيين ديدگاه قرآن، ابتدا نظريات تفسيري واقع‌نگر، تمثيل‌واره، عالم ذر و نظريه ملكوت را تبيين مي‌كند و در نهايت با استدلال بر نظريه عالم ملكوت كه برگرفته از ديدگاه ملاصدراست، به تاييد آن مي‌پردازد. و در پايان به اين نتيجه مي‌رسد كه ديدگاه قرآن با نظريه ملاصدرا كه معتقد به تقدم بدن بر نفس است، سازگارتر مي‌نمايد.