پرتوزايي طبيعي، تطبيق و هورمسيس پرتويي

Natural Background Radiations, Radioadaptive Response and Radiation Hormesis

خلاصه پرتوزايي طبيعي سالهاست كه مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. معمولاً سطح پرتوگيري انسان از منابع مختلف طبيعي حدود 5/2 ميلي سيورت در سال است. اين ميزان در برخي از مناطق دنيا، بسيار بيشتر است. يكي از مهم‌ترين اين نقاط، رامسر است كه داراي بيشترين سطح پرتوزايي طبيعي در مناطق مسكوني تمام زمين است. پرتوزايي زمينه يك تابش يونيزاسيون (Ionizing Radiation) است كه در محيط طبيعت وجود دارد و مي‌تواند منابع طبيعي يا مصنوعي داشته‌باشد. منابع طبيعي آن شامل پرتوهاي كيهاني، زميني، پرتوهاي داخلي و گاز رادون است و منابع مصنوعي آن مي‌تواند نيروگاه‌هاي هسته‌اي و پرتوهاي پراكنده از آزمايشات هسته اي باشد. گزارشات بسيار زيادي درباره اثرات پرتوگيري زمينه طبيعي بر سيستم هاي بيولوژيك و حتي انسان منتشر شده است كه اكثرا بر بي ضرر بودن و حتي به مفيد بودن دوزهاي خاصي از پرتو اشاره شده است. همچنين در مواردي نيز، افزايش و كاهش و تساوي تغيير آهنگ ريسك برخي از سرطان ها در دوزهاي كم نسبت به دوزهاي بالا گزارش شده است. با اين وجود به نظر ميرسد كه تحقيقات اپيدميولوژيكي گسترده اي جهت اثبات اثر پرتوگيري كم و بسيار كم بر بيماري ها و سرطان ها مورد نياز مي باشد و چه بسا هركدام از موارد بالا جهت بيماري يا سرطان و در مجموع، اثرهاي خاصي درست باشد.

ABSTRACT Natural background radiation has been an interesting subject among scientific studies for many years. The effective radiation dose of human from natural sources is about 2.5 mSv/y yet it is higher in certain regions around the world. The city of Ramsar, located in the province of Mazandaran, is one of the most important areas with the highest rate of natural background radiation in the residential areas of the world. Background radiation is an ionizing radiation in the environment the source of which could be either natural or man-made. Its natural sources are cosmic radiations, terrestrial radiations, internal radiations and radon. As for the man-made sources, natural radiation could come from nuclear power plants and the scatter radiations of atomic bomb tests. There are numerous studies on the effects of natural background radiation on biological systems and humans. Most of these studies confirm the harmless and even useful impacts of certain dosages of natural background radiation. In this regard, there are reports on the decrease, increase or even equality in the risk of some types of cancer with low and high dosages of radiation. Nevertheless, extensive epidemiological studies are required in order to confirm the effects of low-dose radiation on carcinogenesis and other factors. Additional decrease or increase in the risk of different types of cancer is also a possibility. KEY WORDS: Ramsar, Natural background radiations, Radioadaptive response, Radiation hormesis