بررسي مقايسه‌‌اي كيفيت خيابان‌‌هاي شهري تهران بر اساس معيارهاي خيابان ممتاز (مطالعه موردي: خيابان‌‌هاي انقلاب، ‌كشاورز و فاطمي)

Comparative investigation of the quality of urban streets of Tehran based on the criteria of excellent streets Case study: Enghelab, Keshavarz and Fatemi streets

انسان از آغاز شهرنشيني همواره كوشيده است تا كيفيت زندگي در محيط‌زيست خود را بهبود بخشد. خيابان‌‌‌هاي شهري يكي از مكان‌‌هايي است كه عموم مردم به آن دسترسي دارند و كيفيت آن، نقش بسزايي در بالارفتن كيفيت زندگي شهروندان دارد. همچنين، خيابان‌‌هاي شهري از مهم‌‌ترين فضاهاي عمومي شهري‌اند كه بستر فعاليت‌‌هاي انساني و تعاملات اجتماعي را فراهم مي‌كنند و بي‌توجهي به كيفيت آن‌‌ها سبب كاهش حضور شهروندان در اين فضاها مي‌‌‌شود. هدف كلي از پژوهش حاضر، به دست آوردن عوامل تاثيرگذار در دستيابي به خيابان‌‌هاي ممتاز شهري و تعيين ميزان اهميت نقش هر يك از اين عوامل و بررسي آن‌‌ها در سه خيابان شهري انقلاب، فاطمي و كشاورز است. روش تحقيق اين پژوهش توصيفي‌‌- تحليلي و مباني نظري و شناخت عوامل و مولفه‌‌هاي تاثيرگذار آن بر اساس مطالعات كتابخانه‌‌اي و رويكرد دلفي انجام گرفته است. تعيين ميزان اهميت عوامل تاثيرگذار بر اساس نظر متخصصان (34 نفر از اعضاي هييت علمي و كارشناسان متخصص كه در حوزه برنامه‌‌ريزي شهري، طراحي محيط‌زيست، طراحي فضاي سبز و مهندسي محيط‌زيست تخصص داشته‌‌اند) و جمع‌آوري اطلاعات از خيابان‌‌هاي مورد مطالعه از طريق برداشت ميداني و تكميل 100 پرسش‌نامه در هر خيابان، از شهروندان حاضر در آن‌‌ها نظير عابران و مغازه‌‌داران انجام شده است. همچنين، به منظور ارزيابي نهايي و تحليل داده‌‌ها از روش AHP و طيف ليكرت بهره گرفته شده است. در نهايت، ارزيابي‌‌ها و نتايج تحليل داده‌‌ها نشان داد كه خيابان كشاورز با كسب ميانگين امتياز 207/0 در مقايسه با خيابان‌‌ فاطمي با ميانگين امتياز 165/. و خيابان انقلاب با ميانگين امتياز 154/. از كيفيت مطلوب‌تري برخوردار است. در انتها نيز پيشنهادها و راهبردهايي به منظور ارتقاي كيفيت خيابان‌‌هاي مورد مطالعه ارايه شده است.

Since urbanization era, human being has attempted to improve life quality in environment. Urban streets are those all people have access and its quality plays important role in increasing life quality of citizens. Also, urban streets are one of the most important urban public spaces providing the human activities and social interactions and not considering their quality reduces the presence of citizens in these spaces. The present study aimed to investigate the effective factors on achieving the urban excellent streets and determine the importance of the role of each of factors and their investigation in three urban streets of Enghelab, Fatemi and Keshavarz. The study method is descriptive-analytic and their theoretical basics and effective components are based on library studies and Delphi approach. The importance of the effective factors was determined based on the views of experts (34 faculty members and experts specialized in urban planning, environment designing, green space design and environment engineering). The data are collected of the studies streets via field study and completion of 100 questionnaires in each street by the citizens as pedestrians and shop owners. For final evaluation and data analysis, AHP and Likert scale were applied. Finally, the data analysis results showed that Keshavarz Boulevard with the mean score 0.207 had good quality compared to Fatemi street with mean score 0.165 and Enghelab street with the mean score 0.154. Finally, some recommendations and strategies are presented to improve the quality of studied streets.