القا اتوتتراپلوييدي در گل پروانش (Don. Catharanthus roseus) رقم روزيا به منظور ايجاد تنوع در ويژگي‌هاي مورفوفيزيولوژيكي و فنولوژيكي با استفاده از تيمار كلشي‌سين

Induction of autotetraploidy in Madagascar periwinkle (Catharanthus roseus cv. Rosea) by colchicine treatment in order to induce diversity of morph-physiological and phenology traits

به منظور القا اتوتترا‌پلوييدي و تغيير در ويژگي‌هاي مرفوفيزيولوژيكي و فنولوژي گل پروانش rosea) (Catharanthus roseus Cv. آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار غلظت كلشي‌سين ( صفر، 1/0، 2/0 و 4/0 درصد) در مرحله دو برگ حقيقي به صورت اسپري در شش تكرار انجام شد. نتايج حاصل از بررسي‌هاي فلوسايتومتري، سيتوژنتيكي و مرفولوژيكي نشان داد كه تيمارهاي 2/0 و 4/0 درصد كلشي‌سين تاثير معني‌داري (01/0P < ) بر همه صفات مورد ارزيابي، درصد تتراپلوييدي و مرگ و مير داشت. بيشترين درصد تتراپلوييدي مربوط به غلظت4/0 درصد (42 درصد) بود. نتايج حاصل از اين تحقيق بيانگر افزايش معني‌دار (01/0P < ) طول دوره رويشي، تعداد شاخه، سطح برگ، تعداد برگ، قطر گل، طول دوره گل‌دهي، دوام گل روي بوته، ميزان كلروفيل، وزن هزار دانه، وزن تر و خشك شاخساره در گياهان تتراپلوييد در مقايسه با گياهان ديپلوييد بود. قطر گل در گياه ديپلوييد و تتراپلوييد به ترتيب 41 و 52 ميلي‌متر بود. همچنين دوام گل و طول دوره گلدهي در گياهان ديپلوييد به ترتيب 2/3 و 4/150 روز و در گياهان تتراپلوييد به ترتيب 8/6 و 178 روز بود. برخي صفات مانند تعداد ميوه و تعداد بذر در بوته در گياهان ديپلوييد نسبت به گياهان تتراپلوييد به طور معني‌داري بيشتر بود. تيمار با محلول 2/0 درصد كلشي‌سين به دليل پايين بودن درصد مرگ و مير در مقايسه با تيمار 4/0 درصد به عنوان بهترين غلظت جهت تحريك پلي‌پلوييدي در گياه پروانش شناخته شد.

In order to induce of autotetraploidy and to evaluate changes in morphological and phenology characters of Madagascar (Catharanthus roseus cv. Rosea) an experiment was implemented in a randomized complete blocks design with four concentrations of colchicine (0, 0.1, 0.2 and 0.4%) Spraying was carried out in six replicates in the two true leaf stages. The results of the analysis by using flow cytometry, cytogenetic and morphological indicated that treatments of 0.2 and 0.4% had significant effect (p < 0/01) on all traits and also on the percentage of tetraploid and death. The highest percentage of tetraploid showed in 0.4 percent treatment (42 percent).The results of this study suggested a significant increase (p < 0/01) in growth duration, number of branch, leaf area, leaf number, flower diameter, duration of flowering, durability of flowers on the plant, chlorophyll content, weight of seed 1000 and shoot fresh and dry weight of tetraploid plants compared to the diploid plants. Flowers diameter was 42 and 52 mm on average, respectively for diploid and tetraploid. Also durability of flowers and flowering period in diploid plants was 3.2 and 150.4 days respectively, and in tetraploid plants 6.8 and 178 days respectively. Some traits such as number of fruits and seeds per plant were significantly higher in diploid than tetraploid plants. Samples treated with 0.2 % colchicine due to a lower percentage of death compared to treatment with 0.4 % was known as the best concentration for polyploidy stimulating in Madagascar periwinkle plant. Key word: Catharanthus, Ploidy level, Flow cytometry, Phenology, Colchicine.