جستاري نقادانه پيرامون دلايل لزوم عينيّت «مورد رهن»

A Critical Research on the Necessary Reasons of Requirement of Outness of Mortgage Subject with an Emphasis on Imamiye Jurisprudence

در اين مقاله، لزوم عينيّت مورد رهن با ديد تحليلي در منابع فقه اماميه مورد بررسي قرار گرفته است. هدف از انجام اين پژوهش، بازشناسي معاني عينيّت مال مرهون و برشمردن دلايل لزوم عين بودن آن و ارزيابي آنها بوده و اين سوال مطرح است كه چرا فقيهان اماميه بر عينيّت مورد رهن تاكيد ورزيده، و رهن غير اعيان را باطل مي دانند؟ نتيجه اين تحقيق آن است كه عينيّت مورد رهن، دليل قانع كننده اي ندارد و رهن گذاردن مال موجود در آينده، اموالي كه وجود مادي ندارند، رهن اموال كلي (ديون) و منفعت، بر اساس منابع فقه شيعه صحيح شمرده مي شود. از اينرو، پيشنهاد شده است كه قانونگذار در اصلاحات آتي با بازنگري ماده 774 قانون مدني، لزوم عينيّت مال مرهون را از شرايط صحت عقد رهن حذف كرده و رهن مال آينده، اموال غيرمادي، اموال كلي و منافع را تجويز نمايد تا از اين طريق، حمايت كافي از دارندگان اين دسته از اموال صورت گيرد.

The reasons of requirement of outness of mortgage subject with an analytic and critical view in Imamiye and Iran law is studied in this article. The reasons of writing this article are counting the reasons of requirement of outness of mortgage subject and studying the validity rating of them and also determining qualification of mortgage of doubt, interest and other financial rights. We were encountered to the question that why the renown Imamiye jurisconsults emphasized on the outness of subject of mortgage and accounted the mortgage of doubt and interest void, and the civil law has followed them? The result shows that the outness of mortgage subject has no convincing reason and the mortgage of the properties without corporal and outer base should be account valid. Therefore, it’s suggested that in the future reforms the legislator should eliminate the outness of mortgage subject by reforming article 774 of civil law, and prescribes the mortgage of doubt, interest and other financial rights so as to make an efficient support over the owners of such properties and especially over the creators of intellectual properties.