فون خزندگان منطقه حفاظت شده جنگل خواجه و بررسي ميزان تشابه آن با مناطق فيزيوجئوگرافيك سوسماران ايران

Reptile fauna of the Khajeh protected area, with assessingits similarities with physiogeographical area of the Iranian Lizards

زيستگاه‌های خزندگان در بسياری از مناطق ايران در حال تخريب و نابودی است؛ بنابراين مناطق حفاظت شده به عنوان آخرين پناهگاه‌های اين موجودات محسوب می‌شوند. بنابراين ضروری است فون خزندگان مناطق تحت مديريت سازمان حفاظت محيط زيست مطالعه و معرفی شوند و تدابيری برای حفاظت از آنها اتخاذ گردد. منطقه حفاظت شده جنگل خواجه با وسعتی معادل ۳۷۵۵۲ هكتار در ۷۰ كيلومتری شهر سرخس قرار گرفته است، منطقه جنگل خواجه يكی از مناطق مهم حفاظت شده استان خراسان رضوی است. در مطالعه‌ای كه طی سال‌های 1388 تا 1392 با روش پيمايشی در مورد خزندگان اين منطقه انجام شد، خزندگان آن جمع‌آوری و شناسايی شد. نتايج نشان داد كه: ۱۹ گونه خزنده شامل 11 گونه سوسمار از 5 خانواده (Ablepharus pannonicus، Cyrtopodion scabrum، Eremias persica، Eremias velox، Mesalina watsonana، Paralaudakia erythrogastra، Pseudopus apodus، Teuniodactylus caspius، Trachylepis aurata، Trapelus agilis و Varanus griseus) 7 گونه مار از 4 خانواده (Hemorrhois ravergieri، Macrovipera lebetina، Malpolon insignitus، Naja oxiana، Platyceps rhodorachis، Psammophis schokari و Typhlops vermicularis) و يك گونه لاك‌پشت (Testudo horsfieldii) در منطقه زيست می‌نمايند. مقايسه فون سوسماران جنگل خواجه با ساير مناطق پراكنش آنها در ايران با استفاده از ضريب تشابه جاكارد نشان داد كه منطقه جنگل خواجه بيشترين ميزان تشابه گونه‌ای را با كپه‌داغ و پس از آن با منطقه سيستان دارد.

Natural habitats of the Iranian reptiles in many areas of the country are destroying due to several reasons. In such conditions the protected areas can act as the shelter sites for many organisms. Therefore it seems quite necessary that, under management of the department of environment, the reptilesʹ fauna of these areas, comprehensively be studied and reported. The protected area of Khajeh with 37552 Hectares is located in 70 km west of Sarakhs city. This is one of the most important protected areas of Khorasan Razavi province. In a long term study of the reptiles in this area which lasted 5 years, 11 species of lizards, Paralaudakia erythrogastra, Trapelus agilis, Pseudopus apodus, Tenuidactylus caspius, Cyrtopodion scabrum, Eremias velox, Eremias persica, Mesalina watsonana, Ablepharus pannonicus, Trachylepis aurata, Varanus greseus belonging to 5 families, 7 species of snakes, Typhlops vermicularis, Platyceps rhodorachis, Psammophis schokari, Hemorrhois ravergieri, Malpolon insignitus, Macrovipera lebetina and Naja oxiana belonging to 4 families and one species of turtles, Testudo horsfieldii, were collected, recognized and reported from the area. We used Jaccard index for studying the similarity of lizard fauna between Khajeh Protected Area and 13 physiogeographical areas of Iran. Our results show that Khajeh Protected Area has the highest similarity index with Kopet Dagh and The Sistan Basin, respectively.