بررسي سيتوتاكسونومي جنس Vicia از تيره Fabaceae در ايران

Cytotaxonomy of the genus Vicia (Fabaceae) in Iran

برای بررسی سيتوتاكسونومی جنس Vicia در ايران، از 40 تاكسون مختلف از 13 بخش جهت مطالعه كروموزوم‌ها در مرحله متافاز ميتوز استفاده شد. كمترين عدد ديپلوئيد مشاهده شده برابر با 10 و بيشترين برابر با 28 بود. در ميان اعداد ديپلوئيد شمارش شده 3 عدد پايه كروموزومی در تاكسون‌های جنس Vicia در ايران (x=5, 6, 7) مشاهده شد. بر اين پايه، اين جنس دارای دو سطح ديپلوئيدی و تتراپلوئيدی در ايران است. در تاكسون‌های ديپلوئيد (در مجموع 37 تاكسون) سه عدد كروموزومی متفاوت (2n=10, 12, 14) ديده شد در حالی‌كه در سه تاكسون متعلق به بخش Cracca از زيرجنس Cracca، عدد ديپلوئيد شمارش شده 2n=28 بود. در تاكسون‌های V. cracca (2x, 3x, 4x) و V. villosa subsp. dasycarpa (2x, 4x) با توجه به گزارش سطح پلی‌پلوئيدی مختلف در جهان، تنها سيتوتيپ‌های ديپلوئيد اين تاكسون‌ها در ايران مشاهده گرديد. اغلب كاريوتيپ‌ها در تاكسون‌های مطالعه شده، كروموزوم‌های ساب ‌متاسانتريك (38/54 درصد)، ساب تلوسانتريك (31/26 درصد)، متاسانتريك (38/14 درصد) و تلوسانتريك (15/3 درصد) دارند. در اغلب كاريوتيپ‌ها، بلندترين كروموزوم‌ها ساب متا‌سانتريك (sm) و كوتاه‌ترين كروموزوم‌ها ساب تلوسانتريك (st) هستند. تاكسون‌های بررسی شده در كلاس‌های 2A، 3A، 4A، 3B و 4B از جدول دو طرفه استبينز قرار گرفتند كه بيانگر وضعيت تكاملی ابتدايی در آنها است. V. narbonensis با داشتن بيشترين ميزان درصد شكل كلی (TF%) برابر با 57/37 و كمترين مقدار شاخص عدم تقارن درون كروموزومی رومرو زاركو (A1) برابر با 39/0 به عنوان متقارن‌ترين كاريوتيپ و V. michauxii با داشتن A1 برابر با 82/0 و مقدار TF% ( برابر با 15/13) به ‌عنوان نامتقارن‌ترين و در عين حال متكامل‌ترين كاريوتيپ از لحاظ درون كروموزومی شناخته شدند.

This study concerns the relationships among 40 taxa belonging to 13 sections of the genus Vicia occurring in Iran using chromosomal (mitotic) studies. Based on the results of this study, there are 37 diploid (2n=10, 12 and 14) and 3 tetraploid (2n=28) taxa for the flora of Iran. Based on these observations three basic chromosome numbers (x=5, 6 and 7) were determined in the Iranian gene pool of Vicia. There are some ploidy reports for V. cracca and V. villosa subsp. dasycarpa in the world but in this study just has been seen diploid cytotypes in Iran. Most of karyotypes in the genus showed submetacentric (sm.) (54.38%), subtelocentric (st.) (26.31%), metacentric (14.38%) and telocentric (3.15%) chromosomes which mostly longest and shortest ones are submetacentric and subtelocentric, respectively. Stebbins’ karyotype classes were of 2A, 3A, 4A, 3B and 4B which in this system are considered as relatively primitive and therefore symmetrical karyotypes. Highest value of TF% (37.57) and lowest value of A1 (0.39) belonged to V. narbonensis as symmetrical karyotype and highest value of A1 (0.82) and highest value of TF% (13.15) belonged to V. michauxii as asymmetrical karyotype in Iran.