تاكسونومي عددي آويشن (Thymus) از تيره Lamiaceae در شمال‌شرق ايران

Numerical taxonomy of the Thymus (Lamiaceae) in Northeast of Iran

در مطالعه حاضر، گونه‌های سرده آويشن (Thymus) در شمال‌شرق ايران برای يافتن صفات متمايز كننده بهتر از نظر ريخت‌شناسی (مورفومتريك) بررسی شدند. در اين بررسی، 34 صفت كمی و كيفی ريخت‌شناسی (رويشی و زايشی) روی بيش از 480 نمونه هرباريومی و جمع‌آوری شده از جمعيت‌های مختلف اندازه‌گيری شد. داده‌ها با استفاده از تجزيه به مؤلفه‌های اصلی و تك‌متغيره ارزيابی شدند. صفاتی نظير: تعداد جفت رگبرگ جانبی و وجود سيخك و مژه در دندانه لبه بالايی كاسه‌گل در جدايی گونه‌های اين سرده مؤثر بودند. گونه‌های: Thymus carmanicus، T. eriocalyx، T. fedtschenkoi، T. kotschyanus var. eriophorus و T. linearis subsp. linearis و نيز واريته T. kotschyanus var. glabrescens برای نخستين بار برای استان‌های خراسان گزارش می‌شود. اين واريته از خراسان منطبق بر فلور تركيه گزارش می‌شود. در فلورا ايرانيكا اين واريته مترادف با T. eriocalyx گزارش شده است.

The genus Thymus is investigated to find the best morphologically differentiating characters in Northeast of Iran. In this study, we examined more than 480 herbarium and field-collected specimens from different populations and measured 34 quantitative and qualitative (vegetative and generative) characters. The results of the multivariate analysis (principal component analysis) and nonparametric Test (K independent samples) indicated that the morphological characters such as number of pair lateral vein and aristati and ciliate of upper lobe calyx differentiate the species under study. For the first time, the taxa Thymus fedtschenkoi, T. linearis subsp. linearis, T. kotschyanus var. eriophorus, T. carmanicus and T. kotschyanus var. glabrescens and T. eriocalyx, are reported for the flora of Khorassan provinces. In Flora of Turkey, T. kotschyanus var. glabrescens is a valid taxon, but in Flora iranica this variety is synonymed under T. eriocalyx.