انطباق‌پذيري راهبرد توسعه شهري در نظام برنامه‌ريزي شهري ايران (نمونه مورد مطالعه: شهر شاهرود)

Adaptability of City Development Strategy in the Urban Planning System of Iran (Case Study: Shahroud City)

برنامه‌ريزي و مديريت بخشي و عدم هماهنگي طرح‌هاي شهري با برنامه‌هاي عمراني، ايجاد طرح‌ها‌ در فضاي آرماني و دور از واقعيت، بي‌توجهي به شرايط خاص و عملكرد غالب هر شهر و نبود پايش مدون از مسايل نظام برنامه‌ريزي شهري كنوني‌ ايران مي‌باشند. اين مسايل نتيجه‌ي نگاه بالا به پايين است كه به عنوان رويكرد غالب در نظام برنامه‌ريزي شهري ايران منجر به تهيه طرح‌ها براي شهروندان و نه با شهروندان مي‌شود. تجربه راه‌هاي گوناگون مشاركت مردم در برنامه‌ريزي شهري به دليل رويكردهاي بالا به پايين، نافرجام مانده است. هدف اين مطالعه، امكان‌سنجي و بسترسازي راهبرد توسعه شهري با وجود طرح‌هاي ديگر در نظام برنامه‌ريزي شهري ايران مي‌باشد. در اين راستا با مقايسه‌هاي تطبيقي- تحليلي اسناد راهبرد توسعه شهري با طرح جامع و فرآيند برنامه‌ريزي شهري، مزاياي راهبرد توسعه شهر نسبت به طرح جامع بررسي شده و چگونگي جبران كاستي‌ها و ناكارآمدي‌هاي طرح جامع و ارتباط طرح جامع با راهبرد توسعه شهري مشخص شده است. مناسب‌ترين جايگاه و مختصات سازماني راهبرد توسعه شهري در نظام برنامه‌ريزي شهري ايران تبيين شد. در تهيه و اجراي راهبرد توسعه شهري بايد جنبه‌هاي پايداري در تعاريف پيمان‌نامه‌ي شهرها و بانك جهاني و همچنين پايبندي به توسعه‌ي پايدار در نظر گرفته شود، بنابراين، پيرامون اين موارد بررسي‌هايي انجام شد. در نهايت مشخص شد راهبرد توسعه شهري مي‌تواند به عنوان سند بالادست طرح جامع هر شهري تلقي شود. شهرداري‌ها متولي و مجري راهبرد توسعه شهر و وزارت راه و شهرسازي مي‌تواند ناظر بر عملكرد شهرداري‌ها باشد.

Sectional & management planning, Inco-ordination between urban plans & development projects, Designing plans in an idealistic and unrealistic manner, Disregarding specific conditions of each city and their dominant procedures & lack of documented monitoring are among the current problems that the urban planning systems in iran face. These problems, are the result of a hierarchical approach applied by the urban planning system in iran. That is to say, the system creates the urban plans for the citizens, without taking their specific needs into attention. Attempt of public participation in urban planning has failed due to these hierarchical approaches. The purpose of this study, while other projects are running is to seek possibilities and also to develop strategies in the urban planning system (CDS). In order to achieve that purpose, an adaptive-analytical comparison between the CDS documents & master plan and urban planning process has been drawn, to find the advantages of CDS to master plan and also to find the relationship between CDS & the master plan. In the preparation and implementation of the city development strategy, such aspects as the definition of cities convention and World Bank and also adherence to a sustainable development, must be taken into consideration. Therefore, this research was applied accordingly. In the end, it was made certain that CDS can be seen as a source document for master plan of a city. The trustee and also the executer of CDS must be municipality & the department of housing and urbanization can monitor the performance of municipalities.