ارزيابي عوامل تاثيرگذار در توسعه فرسودگي بافتهاي قديم شهري در راستاي نوسازي و بهسازي (مطالعه موردي شهر داراب)

Assessing Influential Factors in the Development of Deterioration of Urban Old Texture for Rehabilitate and Restoration (Case Study: Darab)

فرسودگي شهري يكي از مشكلات جدي و پديده‌اي غيرقابل اجتناب است كه بخش قابل توجهي از بافت‌هاي قديمي شهرها در برگرفته، و به بافت‌هاي فرسوده و ناكارآمد شهري تبديل شده‌اند. عوامل موثر در ايجاد فرسودگي محيط‌هاي شهري، موجب ناسازگاري در بافت، افزايش فضاهاي مخروبه و رها شده شهري براي بافت قديم شهرها بوجود آورده است. اين پژوهش از نوع هدف كاربردي، مبتني بر مطالعات كتابخانه‌اي و مشاهدات ميداني مي‌باشد. هدف اين مقاله ارزيابي عوامل تاثيرگذار در توسعه فرسودگي‌ بافت‌هاي قديم شهري در راستاي نوسازي و بهسازي (مطالعه موردي شهر داراب) مي‌باشد. ارزيابي رابطه ميان هر يك از اين عوامل را مي‌توان به نوعي مساله تصميم‌گيري نيز تلقي كرد. بنابراين، مي‌توان از روش آزمون تصميم‌گيري (dematel fuzzy) براي روابط تاثيرگذاري و تاثيرپذيري متقابل عوامل مورد مطالعه استفاده كرد، به گونه‌اي كه شدت اثر روابط عوامل مذكور و اهميت آن‌ها را معين مي‌كند. در اين تحقيق با استفاده از نظرات 20 نفر از كارشناسان و خبرگان برنامه‌ريزي شهري در شهر داراب رابطه بين عوامل تاثيرگذار در توسعه فرسودگي بافت قديم شهر داراب بر اساس معيارهاي و زير معيارهاي اقتصادي، مديريتي، اجتماعي و فرهگي، كالبدي، زيست محيطي مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج حاصل از يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه عوامل اقتصادي (C1) داراي بيشترين تاثيرگذاري و عامل زيست‌محيطي (C5) داراي كمترين تاثير و تاثيرپذيرترين عوامل فرسودگي هستند. به عبارت ديگر عوامل اقتصادي يك نفوذ كننده قوي و عوامل زيست محيطي يك نفوذپذير قوي مي‌باشد.

Urban deterioration is one of the serious problems and unavoidable phenomena involving a significant portion of citiesʹ old textures which have transformed into urban obsolete and inefficient textures. Factors leading to deterioration of urban environments create inconsistencies in textures and increase dilapidated and abandoned urban spaces for old cities. This research was applicatory based on library studies and field observations. This research aimed to assess affective factors in development of deterioration of urban Old textures in order to Rehabilitate and Restore (case study: Darab). Assessing the relationship between each of these factors could be considered as a decision making process too. Thus, the decision test method (dematel fuzzy) could be used for mutual affect and influence relationships between studied factors to determine the influence of relations between mentioned factors and their importance. In this research the relationship between influential factors in development of deterioration of Darabʹs old texture based on economical, manageable, social and cultural, physical and environmental criteria and subcriteria were considered using opinions of 20 urban planning experts and connoisseurs. The results revealed that economic factors (C1) and environmental factors (C5) had the greatest and the least influence respectively and they were the most influential factors of deterioration. In other words economic factors were strong penetrative and bio environmental factors were strong penetrable factors.