ارزيابي نظريه پروگرام در چارچوب ارزشگذاري پروگرام ارگ جهان‌نماي اصفهان

Assessing Program Theory within the Framewok of Valuation of Esfahanʹʹs Jahan-Nama Program

پروگرام‌هاي شهري در راستاي رفع مشكلات و بهبود شرايط اجتماعي تهيه، طراحي و اجرا مي‌گردند. عاملي كه اجراي موفقيت‌آميز آن را تضمين مي‌كند، برخورداري از نظريه پروگرام مي‌باشد، چرا كه نظريه پروگرام به تعريف انگاشتي مي‌پردازد كه پروگرام قصد انجام آن را دارد. در اين راستا به منظور هدايت عمل برنامه‌ريزي، فرآيند ارزيابي نظريه پروگرام مي‌تواند به عنوان يك فرآيند قابل به‌كارگيري معرفي گردد. از اين رو اين مقاله به ارزيابي نظريه پروگرام در فرآيند ارزشگذاري به همراه گشودن مفاهيم مرتبط با آن در راستاي نيل به توصيف، تشريح و ارزيابي نظريه پروگرام ارگ جهان‌نما1 مي‌پردازد. از اين رو ادبيات اين مفهوم به هدف دستيابي به اصول پايه و روش‌هاي آن بررسي شده و در نهايت بر اساس روش تحليلي- توصيفي ارزيابي نظريه به ارزيابي نظريه پروگرام ارگ جهان‌نما پرداخته تا نشان دهد كه آيا پروگرام مذكور به نتايج مورد نظر دست‌اندركاران (ذي‌نفعان) كليدي دست يافته است؟ آيا اين پروگرام، داراي نظريه قوي و معتبر بوده است؟ آيا خدمات ارايه شده به جمعيت هدف به نياز آن‌ها پاسخ خواهد داد؟ آيا اثراتي كه از پروگرام انتظار آن مي‌رود باعث بهبود شرايط اجتماعي و رفع مشكل مورد نظر ذي‌نفعان خواهد شد؟ سرانجام با بررسي‌هاي صورت گرفته مي‌توان بيان داشت كه نظريه پروگرام ارگ جهان‌نما ضعيف است چرا كه خدمات ارايه شده فراتر از جمعيت هدف و نياز آن‌ها مي‌باشد. همچنين برخي از پيامدهاي غير مستقيم نظريه پروگرام ارتباطي با شرايط اجتماعي و مشكلات حاصل از نياز ندارد و براين مبنا منجر به رفع مشكل مورد نظر دست‌اندركاران كليدي و بهبود شرايط اجتماعي به ميزان مطلوبي نخواهد شد. از سوي ديگر، عملكردهاي نظريه پروگرام ارگ جهان‌نما براي دستيابي به اثرات تعيين شده، دچار نامعلومي‌هاي مي‌باشد و نظريه فرآيند پروگرام براي دستيابي به آن اثرات به خوبي تشريح نشده است. همچنين ضعيف بودن پروگرام ارگ جهان‌نما به معناي مشخص نبودن راه دقيق و برنامه ريزي شده براي انجام پروگرام و گوياي احتمال قوي در شكست پروگرام از ابتداي شروع فعاليت پروگرام بوده است.

Urban programs are provided, designed and implemented to resolve problems and improve social conditions. The factor which ensures their successful implementation is program theory because the program theory represents a conceptual definition of the program that is seeking to introduce a foundation the program is intended to do it. In this regard the program theory assessment process can be introduced as an applicable process to guide planning action. Hence this study assessed program theory with opening its related concepts in valuation process in order to describe, explain and evaluate Jahan-Nama program theory. Therefore, this conceptʹs literature was considered to achieve its basic principles and methods and finally Jahan-Nama program theory was evaluated based on analytic-descriptive method of theory evaluation to show if the mentioned program has attained the results desired by the significant stakeholders? Has this program had a powerful and reliable theory? Will the services offered to the target population be able to respond to their needs? Will the impacts expected from the program improve social conditions and fix the stakeholdersʹ problem? Finally it can be said that Jahan-Nama program theory was poor through conducted surveys because the provided services were beyond the target population and their needs. Also some indirect consequences of the program theory were irrelevant to social conditions and the problems arising from needs and therefore the program will not resolve the significant stakeholdersʹ problem and improve social conditions as it was expected. On the other hand, the functions of Jahan-Nama program theory were unknown in achieving the impacts determined and the process of program theory to achieve these impacts had not been well-defined. Also Jahan-Nama programʹs weakness resulted from unknown exact and planned method to do the program and was an indicator of strong possibility of programʹs failure from the beginning of programʹs activity.