ديه انگشتان «نقدي بر نظريه‌هاي تفضيل انگشتان در استحقاق ديه»

Wergild of fingers “A critical view on the theory of difference of fingers in the amount of wergild”

قانونگذار در ماده 641 قانون مجازات اسلامي مصوب 1392 سهم انگشتان را در استحقاق ديه برابر دانسته است: «ديه هر يك از انگشتان اصلي دست، يك‌دهم ديه كامل است». ديدگاه مزبور مستظهر و معتضد به موافقت مشهور فقهاي اماميه است. اما در مقابل ديدگاه‌هايي در فقه اماميه پديدار شده است كه با اختلافاتي كه در جزييات مسيله وجود دارد، في‌الجمله‏ قايل به تفضيل انگشتان در استحقاق ديه بوده‌اند و براي انگشت ابهام، سهم بيشتري به نسبت ساير انگشتان در نظر گرفته‌اند. نظريه تفضيل، اقبال آيت‌الله خويي و فقهاي منتسب به مدرسه فقهي ايشان (مكتب نجف) را به‌همراه داشته است. نگارنده در پژوهش مبسوطي در اقوال و مستندات طرفداران هر يك از دو رويكرد، ديدگاه قايلان به تفضيل را تام نيافته و با مناقشه در ادله ادعايي ايشان، قول به تساوي انگشتان در استحقاق ديه را ديدگاهي منطبق بر موازين يافته است.

Legislator in Article 641 of the Penal Code, adopted in 1392, considered equal contribution for fingers in the wergild: "Shall be any of the fingers of the hand, a tenth of the complete (wergild)?" Imami jurists have supported the popular view. But in contrast, some views appeared in Imami Jurisprudence considering the existing differences in details of the issue- almost distinguished difference of fingers in the amount of wergild and deemed more contribution for the thumb. This view agrees Ayatollah Khoei and scholars attributed to his religious school (schools of Najaf). The author in a detailed query in the words and documents of the supporters each of the two approaches, has found the perspective of supporters of the difference theory not complete, and objecting their alleged reasons, has approved the doctrine of equality of the fingers in the wergild as a consistent view with the standards of the Imami Jurisprudence.