راهنماي جامع مراقبت و استفاده از حيوانات آزمايشگاهي

A comprehensive guide for the care and use of laboratory animals

مقدمه و هدف: استفاده از حيوانات در علم، نقش عظيمي در پيشرفت دانش بشري داشته است. با اين حال، اين موجودات هرچند كاملاً قادر به احساس بسياري حالات ناخوشايند در حين انجام اقدامات علمي مي‏باشند، ليكن قادر به تصميم‏گيري آگاهانه براي شركت يا عدم شركت در اين امور نبوده و در مقابل اقدامات پژوهشگر قادر به دفاع از حقوق خود نيستند. يكي از راه‏هاي حمايت از حقوق حيوانات آزمايشگاهي، آموزش پژوهشگران در مورد نحوه صحيح كار با حيوانات آزمايشگاهي است كه براي اين منظور نياز به تدوين راهنماي جامعي مي‏باشد. با عنايت به خلا موجود در اين زمينه، پژوهش حاضر به قصد تدوين راهنماي مذكور شكل گرفت. مواد و روش‌ها: ساختار پژوهش حاضر مبتني بر ساختار پژوهش كيفي در سيستم‌هاي بهداشتي بوده و اساساً بر پايه تكنيك تشكيل گروههاي نظام‌مند متخصصان و ايجاد ارتباط ساختاريافته به روش دلفي صورت گرفت. براي اين منظور كليه اصول و قواعد مستند موجود در كار با حيوانات آزمايشگاهي در كشور جمع‏بندي شده و سپس با مقايسه و تلفيق آنها با كدهاي اخلاقي كار با حيوانات آزمايشگاهي در ساير كشورها، پيش‏نويس اوليه‏اي تهيه گرديد. پيش‏نويس مذكور تا زمان رسيدن به حداكثر همگرايي در بين صاحبنظران، مورد بررسي قرار گرفت. نتايج: نتايج اين پژوهش بر پايه ساختار تحقيق روايي ارايه شده و نهايتاً نسخه نهايي «راهنماي جامع مراقبت و استفاده از حيوانات آزمايشگاهي» حسب نتايج مطالعه، تهيه و به پيوست نوشتار حاضر ارايه گرديد. نتيجه‏گيري: با عنايت به خلا موجود در زمينه اصول اخلاقي صحيح كار با حيوانات آزمايشگاهي در كشور، مجموعه مذكور مي‏تواند به عنوان مرجعي براي آموزش كار با حيوانات آزمايشگاهي در كشور مورد استفاده قرار گيرد.

Background and Objective: Using animals in science have had major contributions in progression of human knowledge. However, this contribution has been always accompanied with varying degrees of pain and suffering for these sentient creatures, whom they are completely unable to defend their rights. In a humane and ethical point of view, we humans are responsible for protecting them. One of the most important means for protecting laboratory animals (LA) is to educate researchers according to the highest available ethical and scientific standards, thus developing the concept of “responsible researching” among the scientific community. The aim of the current study was to develop a comprehensive guide for the care and use of LA in the country. This guide is also aimed to provide a basis for the activity of the animals’ ethics committees in the country. Materials and Methods: The current qualitative study was based on a Health System Research platform and is formed according to the structured communication technique of experts’ panels based on the Delphi method. Primarily any available ethical codes of LA research in the country were collected and integrated. Then, they were compared with the ethical codes of the selected countries and any necessary modification or update of the primary codes were performed to prepare a draft of the comprehensive guide. Results: The draft was evaluated by a selected panel of experts in several rounds to achieve the maximum convergence between the experts. Results are presented narratively. Conclusion: The final version of the guide is presented along with this paper.