پيشگويي‌كننده‌هاي مصرف ميوه و سبزي در دانش‌آموزان: كاربرد نظريه رفتار برنامه‌ريزي‌شده

Predictors of fruit and vegetable consumption in students: Using the theory of planned behavior

مقدمه و هدف: مصرف ناكافي ميوه و سبزي در دانش‌آموزان، نوعي عامل خطر براي [ابتلا به] برخي از بيماري‌هاي مزمن، مانند سرطان‌ها و بيماري‌هاي قلبي- عروقي در بزرگسالي محسوب‌مي‌شود. اين مطالعه با هدف تعيين ميزان مصرف روزانه ميوه و سبزي در دانش‌آموزان شهرستان چالدران انجام‌شده‌است. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه مقطعي، 184 دانش‌آموز ابتدايي به‌‌صورت تصادفي خوشه‌اي از مدارس پسرانه انتخاب‌شدند. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسش‌نامه محقق‌ساخته و يادآمد 24 ساعته ميوه و سبزي بود. پايايي سازه‌هاي پرسش‌نامه محقق‌ساخته با 82/0=? تاييدشد. پس از تاييد پايايي و روايي پرسش‌نامه، اطلاعات جمع‌آوري‌شدند و سپس، با نرم‌افزار 20SPSS و آناليزهاي آماري تحليل رگرسيون خطي، همبستگي پيرسون و آزمون‌هاي توصيفي، مورد تجزيه‌وتحليل قرارگرفتند. نتايج: نتايج نشان‌دادند كه ميانگين (انحراف معيار) مصرف ميوه و سبزي، 47/1 (32/0) واحد در روز است. براساس آناليز رگرسيوني، «هنجارهاي انتزاعي، ميزان پول توجيبي و قصد رفتاري»، 39% تغييرهاي مصرف ميوه و سبزي را پيش‌بيني‌مي‌كنند ( =0.39, F=10.72, p < 0.001)؛ هچنين براساس اين مدل، نگرش، 20% تغييرهاي قصد مصرف ميوه و سبزي را پيش‌بيني‌مي‌كند( =0.20, F=6.68, p=0.01). نتيجه‌گيري: مصرف ميوه در دانش‌آموزان، از مقدار توصيه‌شده سازمان بهداشت جهاني، كمتر است؛ همچنين براساس يافته‌هاي اين مطالعه، بايستي در طراحي مداخلات آموزشي براي دانش‌آموزان ابتدايي، به متغيرهاي» قصد رفتاري و هنجارهاي انتزاعي» توجه‌كرد؛ علاوه‌برآن، وضعيت اقتصادي هم مي‌تواند عاملي موثر در مصرف ميوه و سبزي به‌شمارآيد.

Background and Objective: Inadequate consumption of fruits in students is a risk factor for some diseases such as cancers and cardiovascular disorders in adulthood. The purpose of this study was to predict the fruit consumption in elementary student based on the theory of planned behavior (TPB) in Chalderan. Materials and Methods: In this study, 184 students were selected through clustered randomization from male elementary schools. The data collection instruments included a researcher-made questionnaire and a 24-hour F&V recall. The reliability of the questionnaire with ?=0.82 was confirmed. Data were collected after verification of the reliability and validity of the questionnaire. The data gathered were analyzed using SPSS version 20 and statistical analysis of correlation, regression and descriptive data. Results: The results showed that mean (SD) of fruit and vegetable consumption is 1.47 unit in day. According to regression analysis, subjective norms, amount of pocket money, and behavioral intention, 39% of the predicted changes of fruit and vegetable consumption ( =0/39, F=10/72, p < 0.001). As well as based on this model, attitude predicts 20% changes of intention the consumption of fruit and vegetables ( =0/20, F=6/68, p=0.01). Conclusion: Fruit consumption in students is less than the amount recommended by the World Health Organization. According to the findings of this study, there should be attention in design of educational interventions for elementary student on subjective norms and behavioral intention variables. Also, economic status can be an effective factor in the consumption of fruit and vegetables.