تحليل روابط ايران و عراق بر اساس گفتمان ايران‏هراسي

An Analysis on Iran- Iraq Relations Based on the Discourse of Iranophobia

بررسي و تدقيق در روابط دوجانبه ايران و عراق طي نيم قرن گذشته، نماي كلي مقاله پيش‌رو را تشكيل مي‏دهد. به‌اين منظور، پژوهش حاضر در چارچوب «نظريه گفتمان لاكلا و موفه» به بررسي و تجزيه‏ وتحليل گفتمان‏هاي حاكم بر مناسبات دو كشور ايران و عراق از آغاز رياست‏جمهوري صدام حسين تاكنون پرداخته و چگونگي و چرايي هژمونيك شدن گفتمان ايران‏هراسي بر روابط اين دو كشور را مورد تبيين قرار داده است. نوع و روش اين پژوهش، توصيفي-تحليلي بوده و از روش‏شناسي استنباطي براي يافتن پاسخ‏ها استفاده شده و گردآوري اطلاعات عمدتاً بر مبناي روش كتابخانه‎اي و اينترنتي صورت پذيرفته است. در پاسخ به چگونگي هژموني گفتمان ايران‏هراسي، يافته‏هاي پژوهش نشان مي‏دهد كه عراق طي نيم قرن گذشته هموراه محور مباحث مربوط به ايران‏هراسي در منطقه بوده است: در دهه اول از عمر جمهوري اسلامي ايران، صدام پرچمدار گفتمان ايران‏هراسي در خاورميانه بود و با سقوط وي، رهبران تندوري عرب منطقه، مناسبات بديهي و طبيعي شهروندان و مسولين ايراني و عراقي را روابط مبتني بر سلطه تعبير كرده كه منجر به ظهور مجدد گفتمان ايران‏هراسي شده است. چرايي هژمون شدن گفتمان ايران‏هراسي در روابط ايران-عراق نيز به تاثيرگذاري شگرف انقلاب اسلامي بر ملت‏هاي منطقه و ماهيت تجديدنظرطلبي انقلابي ايران طي دهه‏هاي اول و سوم باز مي‏گردد.

The framework of this essay is based on analyzing the bilateral relations between Iran and Iraq during the past 50 years. To reach the goal this study utilizes Discourse Theory of Laclau and Mouffe to examine the ruling discourses on the relations between the two countries from the outset of Saddam Hosseinʹs leadership until now and to explain how and why the discourse of Iranophobia is dominated on the Iran-Iraq relations. This study uses descriptive-analytical methods and the inferential methodology has been used to reach these goals. Data has been collected by using library and internet sources as well as news sources on the basis of objective-historical data. The research findings shows that Iraq has been the axis of the discourse of Iranophobia during past 50 years; during the first decade of Islamic Republic of Iran Saddam was the headman for Iranophobia in the Middle East and after his fall they were hardline Arab leaders who interpreted usual relations between Iran-Iraq authorities as well as their citizen based on dominance resulting in reappearance of the discourse of Iranophobia. The reasons behind the dominance of this discourse trace back to the prodigious influence of Islamic Revolution in the region and its revisionism nature during first and third decades of Islamic Republic of Iran.