پهنه بندي و اولويت بندي حوزه آبريز درياچه اروميه به منظور مكان يابي محل دفن پسماندهاي شهري با تاكيد بر شاخص‌هاي زيست محيطي

Zoning and Prioritizing Lake Urmiaʹʹs Basin to Locate the Burial Area of the Urban Wastes: Environmental Indexes in Focus

در جهان حاضر، توجه به محيط‌زيست يكي از مهم‌ترين عوامل توسعه هر كشوري محسوب مي‌شود و عدم توجه به محيط زيست و پس خوراند منفي آن ميتواند اثرات مخربي را در زندگي طبيعي و انساني بشر داشته باشد. درياچه اروميه به عنوان بزرگ‌ترين درياچه دايمي كشور با ويژگي‌هاي منحصر بفردي كه دارا مي‌باشد، در طي چند دهه اخير دچار مشكلات فراواني شده كه محيط زيست اين منطقه را به شدت تحت تاثير قرار داده است. يكي از مهم‌ترين معضلات و مشكلات اين درياچه، ورود زباله‌هاي شهري، جمعيت سه و نيم ميليوني 41 شهر كوچك و بزرگ اين حوزه آبريز به درياچه، از طريق رودخانه‌هاي دايمي و فصلي مي‌باشد. در اين پژوهش در راستاي جلوگيري از پخش و ورود زباله‌هاي شهري به محيط زيست اين درياچه، با استفاده از 10 معيار طبيعي و زيست محيطي و با استفاده از مدل تحليل سلسله‌مراتبي (AHP) به پهنه بندي حوزه آبريز درياچه اروميه به منظور مكان يابي پهنه‌هاي مناسب براي دفع زباله‌هاي شهري اقدام شد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه 812400 هكتار از اراضي حوزه آبريز بيشترين مناسبت و 733768 هكتار از اراضي محدوده مورد مطالعه كم‌ترين قابليت براي استقرار محل دفع پسماندهاي شهري را دارا مي‌باشد و در ادامه با استفاده از مدل الكتر به اولويت‌بندي پهنه‌هايي كه بالاي 200 هكتار بوده‌اند و براي مكانيابي بسيار مناسب بوده‌اند پرداخته شد كه پهنه شماره 8 اولويت اول و پهنه شماره 4 و 5 اولويت آخر را دارند متوليان حفظ درياچه اروميه و همچنين شهرداري‌هاي شهرهاي حوزه آبريز درياچه اروميه، بايستي در راستاي يك برنامه مدون زباله‌هاي شهري خود را به مكانهاي دفن پسماندهاي شهري آماده‌سازي شده انتقال داده و نسبت به دفن مناسب اين زباله ها اقدام نموده، تا از ورود زباله‌هاي شهري به محيط زيست درياچه اروميه جلوگيري به عمل آيد.

Nowadays attention to the environment is one of the important development factors of any country and lack of attention to the environment and its negative feedback can result in devastating effects on mankindʹs natural and human life. Having unique features, Lake Urmia as the largest lake of the country has encountered with many problems in recent decades that has influenced the environment of this region strongly. One of the most important challenges and problems of the lake is entering the urban waste of three and half million people of 41 towns and cities into the basin of the lake through permanent and seasonal rivers. In this study, in order to prevent the distribution and entrance of urban waste to the lake basin, 10 natural and environmental indexes and Analytic Hierarchical process (AHP) were used to zone the lake Urmiaʹs basin in order to locate suitable zones for removing urban wastes. The results indicated that 812,400 hectares of Lake Basinʹs lands had most suitable condition and 733,768 hectares of studied areaʹs lands had the least ability to establish a cemetery for urban wastes. Then using ELECTRE model the zones which were over than 200 hectares and had suitable conditions were prioritized. Then the first and last priorities were given to zones 8, 4 and 5 respectively. Following a codified program, custodians of Lake Urmiaʹs maintenance and also municipalities of the cities of Lake Urmiaʹs basin should transfer their urban wastes to provided urban waste areas and bury them properly to prevent urban wastes to Lake Urmiaʹs environment.