معرفي و تحليل ديدگاه‌هاي نقدي ادوارد سعيد بر چالش‌هاي بنيادين ادبيات تطبيقي

The Main Challenges of Comparative Literature for Edward Saeid

ادوارد سعيد كه از او به‌عنوان «پديده»اي در جهان انديشه يا «آگاهي انتقاد معاصر» ياد كرده‌اند، دانش‌آموخته رشته ادبيات تطبيقي از دانشگاه هاروارد است. ديدگاه‌هاي نقدي اين نويسنده عرب مسيحي در باب ادبيات تطبيقي (سير و تحول آن، قلمرو، اهداف، روش و‌...) كه به‌واسطه نقد رويكردهاي فرهنگي‌- سياسي آن ممتاز است، به مانند ديگر نظرياتش، سرشار از نقد ناسيوناليسم و امپرياليسم غربي است. اين نظريه­پرداز ادبي اعتقاد دارد ادبيات تطبيقي در نظر و عمل با امپراطوري غربي و امپرياليسم فرهنگي آن در پيوند است و پيدايش مكتب­هاي گوناگون غربي در اين حوزه، بيشتر حاصل رقابت و كشمكش فرهنگي‌- سياسي غرب براي گسترش و چيرگي نظام سلطه بر «جغرافياي فرهنگي جهان» است. وي اگرچه ماهيت و دستاوردهاي مثبت ادبيات تطبيقي را مي‌ستايد‌، اما نسبت به رويكرد اروپامحوري و امپرياليستي آن به ديده ترديد و انتقاد مي‌نگرد. وي بر اين عقيده است كه ادبيات تطبيقي در اين رويكرد، پديده­اي بينافرهنگي و دانش مورد نياز براي توجيه قدرت امپرياليسم و حفظ جايگاه امپراتوري آن و نيز ابزاري براي گسترش نظام سلطه بر ملت­هاي مشرق‌زمين است. هدف اين پژوهش توصيفي‌- تحليلي آن است كه به معرفي و تبيين چالش­هاي ادبيات تطبيقي از ديدگاه ادوارد سعيد بپردازد.

The main challenges of comparative literature for Edward Saeid Edward Saeid is known as a phenomenon in the contemporary world. This Christian Arabian writer has studied comparative literature including movement, regions, goals and methods, and like his other ideas, he bounded them with the western cultural imperialism, and the different schools. Although he appreciates the nature and positive goals of comparative literature, he chose Deskartian methods and doubted the European style and view of imperialism. This study aims at introducing the challenging views of Edward Saeid in this regard.