چالشهاي سبك نوشتار در نويسه گرداني ماشيني خطوط فارسي و سرليك تاجيكي

Computational Transliteration of Persian and Cyrillic scripts

نويسه گرداني يا (Transliteration) معمولاً براي نمايش صحيح آوايي كلمات بيگانه در نوشتار به كار گرفته ميشود. در صورتيكه يك زبان به دو خط مختلف نوشته شود، خوانش محتواي نوشته شده از طريق نويسه گرداني قابل انجام خواهد بود. خطوط فارسي و سرليك از جمله خطوطي هستند كه داراي يك زبان مشترك و دو شيوه نمايش (خط) متفاوت هستند. اين مقاله در آغاز به تاريخچه تغيير خط در تاجيكستان از فارسي به لاتين و سرليك پرداخته و به مقايسه نويسه هاي فارسي و سرليك اشاراتي داشته است. سپس با بررسي يك ابزار نويسه گرداني رايانه اي جهت تبديل سريع و هوشمند محتواي فارسي در دو سوي خطوط فارسي و سرليك، نقاط قوت و ضعف اين روش را برشمرده و چالشهاي سبك نوشتار فارسي تاجيكي و ايراني را در اين فرايند تبديلي مقايسه نموده است. همچنين ضمن اشاره به ويژگيهاي هر دو خط در اين مسير، راهكارهايي براي توسعه و تكميل چنين ابزارهايي ارايه داده است. نتايج اين پژوهش نشان ميدهد برخي دشواريهاي منفصل و متصل نويسي فارسي بدليل استفاده از خطوط سامي چگونه در نسخه سرليك خط فارسي مرتفع شده و همچنين تاثير شيوه نگارش روسي تا چه حد بر سبك نوشتار فارسي تاجيكي برجاي مانده است.

Transliteration is a method for phonetic representation of foreign words in writing. In languages with two different scripts, contents can be transfer by transliteration. This method lead up to access to literature and the written heritage of two different cultures, that similarity of them is language with many kind of difference. Exactly, Persian and Cyrillic scripts among them are.The history of script changes in Tajikistan and comparison between Persian and Cyrillic graphemes reviewed at first in this article. After that, intelligence and fast transferring of Persian contents in by computers, between Persian and cycillic scripts. In the end of this paper we will find guidelines for the development of such tools and strengths and weaknesses of this method have been shown.