ارزيابي الگوريتم سنجش از دور SEBAL در برآورد تبخير و تعرق واقعي در كاربري‌هاي مختلف (مطالعه موردي: حوضه درياچه اروميه)

Assessment of remote sensing SEBAL algorithm to estimate actual evapotranspiration from different land uses (Case study: Urmia Lake basin)

تبخير و تعرق واقعي يكي از مهم‌ترين عامل‌هاي موثر بر مديريت آب بخش كشاورزي است كه برآورد آن به‌ويژه در سطح‌هاي وسيع، مشكلات اجرايي خاص خود را دارد. در دهه‌هاي اخير بررسي‌هاي زيادي در زمينه برآورد اين متغير با فناوري سنجش از دور انجام شده كه بيشتر بر مبناي بيلان انرژي سطح زمين استوار هستند. از مطرح‌ترين الگوريتم‌ها در اين زمينه، SEBAL است كه پياده‌سازي آن نياز به شناخت قابليت‌ها و كارآيي آن در كاربري‌هاي مختلف است. هدف مهم حاضر اين است كه با به‌كارگيري الگوريتم SEBAL و تصاوير‌هاي ماهواره Terra (سنجنده MODIS) براي دوره زماني 2002 تا 2008، مقادير تبخير و تعرق واقعي به صورت ماهانه برآورد شود. منطقه مطالعاتي حوضه درياچه اروميه است كه با توجه به تنوع كاربري آن، مقدار تبخير و تعرق واقعي به‌صورت مجزا براي كاربري‌هاي مختلف شامل كشت‌هاي آبي، ديم، شوره‌زارها و پيكره‌هاي آبي برآورد شد. نتايج پژوهش و مقايسه با مقادير مشاهداتي، نشان از دقت مناسب مدل در زمين‌هاي كشاورزي آبي (ضريب تبيين 84/0) و همچنين پيكره‌هاي آبي (ضريب تبيين 84/0) دارد اما در شوره‌زارها، زمين‌هاي ديم و مراتع مدل با ضعف روبروست.

Actual evapotranspiration (ETa) is one of the important factors for agricultural water management. However, its estimation is not easy, especially in vast areas with different land uses. In the recent decades, many studies have been conducted for estimating Eta using remote sensing technology, which are mainly based on the surface energy balance concept. The SEBAL model is one of the well-known methods for this task. Nevertheless, application of such a model needs more insights about its capabilities, advantages and weaknesses. In this study, the SEBAL algorithm was applied to estimate monthly ETa using images of the Terra satellite (MODIS sensor) for the period of 2002 to 2008. The Urmia Lake basin is selected as the study area, which has a variety of land uses, including agriculture lands, water bodies and salty areas. The results revealed an acceptable agreement between estimated values of ETa and observed values in irrigated areas (R2= 0.84) and water bodies (R2= 0.84). But, the performance of SEBAL in the cases of the salty area, dry farming and grasslands was not enough good.