تحليل آماري رابطه‌هاي هندسي- هيدروليكي رودخانه‌ها (مطالعه موردي: رودخانه فيروزه- شاهجوب بجنورد)

Statistical analysis of rivers Geometric-Hydraulic relationships (case study: Firooze - shahjoob River, Bojnourd)

مطالعه سيستم‌هاي رودخانه‌اي از جنبه‌هاي مختلف محيط طبيعي شامل هيدرولوژي، هيدروليك، فرآيندهاي فرسايش و رسوب‌گذاري و همچنين شكل كانال‌هاي رودخانه‌اي است. بين تغييرات ايجاد شده در متغيرهاي مستقل و واكنش متغيرهاي وابسته همواره تاخير زماني وجود دارد كه با مقادير و حدود تغييرات در متغيرهاي مستقل و قابليت تغييرپذيري متغيرهاي وابسته كنترل مي‌شود. در اين پژوهش، براي بررسي خصوصيات هندسي و هيدروليكي مقاطع عرضي رودخانه فيروزه- شاهجوب در استان خراسان شمالي بعد از تحليل نتايج خروجي از مدل هيدروليكيHEC-RAS ، براي دبي با دوره بازگشت 10 ساله براي 37 بازه كه در طول رودخانه انتخاب شده بود، اقدام شد. بهترين معادله از بين رابطه‌هاي رگرسيوني كه داراي كمترين خطاي استاندارد، كمترين مقدار P-value و ضريب تشخيص بالاتر بود، انتخاب شد. نتايج پژوهش نشان داد كه معادله نمايي به‌عنوان معادله مناسب‌تر براي رابطه‌هاي ژيومتري- كانال براي رودخانه مورد مطالعه است كه داراي خطاي استاندارد 010/0، ضريب تشخيص 88/0 و P-value 002/0 نسبت به ساير مدل‌ها بود.

The river systems study of different aspects of the natural environment includes hydrology, hydraulic, erosion processes sedimentation and river geometry, there is always a time delay between changes in the independent variables and response of dependent variables, that is controlled by values and changes ranges in the independent variables and also flexibility in depended variables. In this study, after analyzing the result of HEC-RAS hydraulic model for 10 years discharge in 37 reaches, the geometric and hydraulic characteristics of cross sections of Firooze - Shahjoob River in the province of North Khorasan were studied. The best equation was chosen among all of the regression equations that have the lowest standard deviation and p-value, and also has the highest coefficient of determination. The results showed that the exponential equation was the most appropriate equation for presenting the geometry channel relations of the studied river which had a standard error of 0.010, coefficient of determination of 0.88 and p-value 0.002 compared to other models.