روش شناسي استنباط آراي فلسفي ملاصدرا

Methodology of Deduction of Mulla Sadra’s Philosophical Views

نحوه نگرش به آثار ملاصدرا مي­تواند در استنباط آراي دقيق وي مهم و تاثيرگذار باشد. در اين راستا دو گونه رويكرد قابل تصور است؛ اول آن­كه نظرات صدرا را همان تصريحات وي، كه اكنون در همه جا شايع و رايج است و به عنوان نظرات صدرالدين شيرازي شناخته مي­شود، دانست. رويكرد دوم مي­تواند چنين باشد كه با توجه به تصريحات ملاصدرا و شواهد و قراين گوناگون، استنباط نظرات نهايي وي، صرفاً با مطالعه آثارش حاصل نمي­شود بلكه نياز مبرم به اجتهاد فلسفي وجود دارد. در اين مقاله ضمن تاييد نظر دوم، از سه طريق اثبات مي­شود كه نظرات صدرا جز با توجه تام به مباني اساسي وي به دست نمي­آيند. سه طريق مذكور عبارت‌اند از تصريحات صدرالدّين، شرايط حاكم بر زمانه وي و نياز جدي به نظام فلسفي هماهنگ و سازگار.

The kind of attitude to Mulla Sadra’s works is important in deducing his views accurately. Here, there are two types of attitudes. First, the real Sadra’s views are what we understand literally from his assertions. The second is that the deduction of his final ideas needs some philosophical independent judgment (Ijtihad) in addition to what is understood literally from his assertions and other various evidences. In this paper, the second attitude is defended, and we show that the real Mulla Sadra’s views cannot be understood, but through understanding the conditions governing his lifetime in addition to confirming the consistency of his philosophical system.