نارضايتي اقتصادي و جنبش‌هاي معاصر عربي (مصر و تونس )

Economic Dissatisfaction and Contemporary Movements in the Middle East

مقاله حاضر به بررسي دلايل اقتصادي جنبش مصر و تونس مي‌پردازد. پرسش اصلي اين مقاله آن است كه دليل وقوع جنبش‌هاي اخير در اين دو كشور چه بوده است؟ اين مقاله با استفاده از نظريه محروميت نسبي رابرت گار به بررسي نقش سياست‌هاي اقتصادي دولت‌هاي بن علي و مبارك در ايجاد طبقه متوسط جديد و بالا رفتن سطح محروميت نسبي در اين كشورها مي‌پردازد كه درنهايت به جنبش‌هاي انقلابي سال‌هاي 2010 و 2011 منجر شد. به دليل آنكه نظريه محروميت نسبي يك نظريه روان‌شناختي است، در كنار اتخاذ سياست‌هاي باز اقتصادي و محدوديت‌هاي سياسي همزمان با توسعه و گسترش شبكه‌هاي ارتباطي بين‌المللي زمينه مساعدي فراهم آمد تا جوانان عرب كه نوعي محروميت نسبي را در حوزه‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي و اجتماعي حس مي‌كردند، خشم و اعتراض خود را از طريق جنبش‌هاي انقلابي به نمايش بگذارند. اين خروش و خيزش انقلابي به تدريج به ساير كشورهاي عرب نيز كشيده شد و با توجه به ساختار غيردموكراتيك، موجبات نگراني سردمداران عرب را فراهم كرد، به گونه‌اي كه با نگراني به دنبال اتخاذ سياست‌هايي براي رفع بيكاري، فساد و فقر برآمدند.