سنجش هزينه رفاهي- اجتماعي بخش صنعت ايران

Evaluation of Social Welfare Cost in Iranian Industries (Based on Harberger and Posner Approach)

مطالعات انجام‌شده در بخش صنعت ايران مويد اين واقعيت است كه در بيش از 50 درصد فعاليت‌هاي بخش صنايع كارخانه‌اي ايران، ساختار انحصار موثر حاكم است. هدف محوري اين مقاله اين است كه بررسي شود چه ميزان هزينه رفاهي ناشي از چنين ساختاري به جامعه تحميل شده است. در اين تحقيق، براساس شاخص هاي هاربرگر و پوزنر، محاسبات مربوط به برآورد هزينه رفاهي انحصار در صنعت ايران در سال 1389 انجام شده است. در اين تحقيق، جز اخلال قيمتي برمبناي دو سناريو محاسبه شده است. در سناريوي اول، از رويكرد راجر، باسو و فرنالد (1995) و در سناريوي دوم، جز اخلال قيمتي برمبناي رويكرد هاربرگر و با استفاده از نسبت سود به فروش محاسبه شده است. يافته‌هاي تحقيق برمبناي نگرش هاربرگر و سناريوي اول نشان مي‌دهند كه هزينه رفاهي بيش از 7 درصد فروش صنايع انحصاري است. همچنين، اگر علاوه‌بر مثلث رفاه، مولفه‌هاي ديگر، مانند رانت اقتصادي و هزينه‌هاي صرف‌شده در راستاي كسب قدرت انحصاري را درنظر بگيريم، هزينه رفاهي كه صنايع انحصاري بر جامعه تحميل مي‌كنند درحدود 7/26 درصد فروش آن‌ها است. همچنين، مقادير هزينه رفاهي ناشي از انحصار برمبناي سناريوي دوم، براي شاخص هاربرگر و پوزنر به‌ترتيب درحدود 4/5 و 9/23 درصد فروش صنايع انحصاري است.

Abstract The results of previous studies in Iran industry sector have revealed the fact that effective monopoly structure is dominant in more than 50% of activitiesinthe sector. The purpose of this study is to evaluate, the amount of social cost of such structure has imposed to society because of dominating effective monopoly structure in Iran industry sector. In this research, the calculations related to estimation the social cost of monopoly have been done in Iran industry in 2011, based on Posner and Harbergerʹs indices. according to Harberger ʹs approach and first scenery,this index is calculated for monopoly industries, over7% of monopoly industry sale, is the social cost imposed to society.Also this ratio will be more than 26% according to Posnerʹs index; i.e. in addition to welfare triangle, economic rent,and spend cost for monopoly power trade, social cost that monopoly industry imposes to society is about 26.7% of this sale if it is assumed as a sector of social cost.And, if basedon Harbergerʹs approach and second scenery, this index is calculatedfor monopoly industry, more than 5.4% of monopoly industry sale, is the social cost imposed to society. This ratio, also, will be more than 23.9% based on Posnerʹs index. Keywords: Social Cost; Harberger; Posner; Price Distoration.