خطاي اندازه‌گيري دراز مدت رطوبت خاك با استفاده از ‏TDR‏ ‏در عرصه پخش سيلاب استان زنجان

Soil moisture measurement error by TDR in Zanjan’s flood ‎spreading station

توزيع زماني و مكاني رطوبت خاك در محدوده توسعه ريشه گياهان، يكي از عوامل اثر گذار در انتخاب نوع گونه‌هاي گياهي و بررسي‌هاي توازن آبي است. يكي از روش‌هاي جديد در اندازه‌گيري رطوبت روش انعكاس‌سنجي حوضه زماني است كه اصطلاحاً روش TDR نام گرفته است. در راستاي اين موضوع، دقت اندازه‌گيري و منشا خطاهاي حاصل از نصب دراز مدت حس‌گرها در عرصه پخش سيلاب زنجان، مورد بررسي و تحقيق قرار گرفته است. به‌ اين منظور، شش پروفيل در عرصه پخش سيلاب و دو پروفيل در عرصه غير پخش سيلاب (شاهد) تا عمق 1.5 متري حفر شده و جمعاً 36 عدد حس‌گر تدفينـي در عمق‌هاي مختلف‌ جاي‌گذاري و به‌مدت دو سال با فواصل زماني يك هفته،اندازه‌گيري رطوبت انجام شده است. تجزيه و تحليل سري داده‌ها، از نظر زماني و مكاني حاكي از افزايش تعداد داده‌هاي گم شده از سال اول به دوم به‌دليل شست‌شوي املاح و از ضلع غربي به‌طرف ضلع شرقي، به‌دليل تمركز زياد آب در آن قسمت بوده است. دسته‌بندي داده‌ها در سه دوره زماني تقريباً 70 روز در هر لايه و براي هر سال، نشان مي‌دهد كه درصد داده‌هاي گم‌شده با گذشت زمان و كاهش توام رطوبت خاك، در سال دوم نسبت به سال اول، روند افزايشي داشته است. عامل اصلي پيدايش خطا، شست‌شوي خاك از اطراف ميله‌هاي‌هادي موج الكترومغناطيس حس‌گرها و افزايش تعداد حفره‌ها و فاصله در سطح مشترك ميله‌ها و خاك بوده است.

The TDR device is implicating to monitor soil and hydrology of flood spreading stations ‎all over the country. Along this concept, the surveying of errors that caused by long-term ‎installation of sensors, have been realized in Zanjan flood spreading station. For this ‎purpose, six profiles in flood spreading and two others in non flood spreading area have ‎been dug with 1.5 m depth and totally 36 bury able sensors installed in different layers. ‎The soil moisture was determined along two years with time interval of one week. The ‎results show some interruptions in the data time series that caused by the device’s message ‎of “time measurement failed”. The temporal and spatial analyses of data series, state ‎increasing of missed data from primary to second year because of leaching and from west ‎to east zone for the reason of high volumetric concentration of water in that area. With ‎dividing the data collection period to three nearly 70 days periods at every layer indicated ‎that, the percent of missed data increased twin along with time and declination of ‎moisture. The main source of error is leaching the particles around the electromagnetic ‎guide rods of sensors and adding to the pores and interfacial distance of rods and soil ‎particles.‎