پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش با استفاده از مدل‌هاي ارزش اطلاعاتي، تراكم سطح و LNRF در حوضه چالكرود

Landslide hazard zonation using information value, area density and LNRF models in Chalkrood catchment

يكي از انواع فرآيندهاي حركت‌هاي دامنه‌اي كه خسارت‌هاي مالي وجاني فراواني را بر زندگي انسان‌ها وارد مي‌نمايد، پديده زمين‌لغزش است.وجود عواملي از قبيل مستعد بودن ناهمواري‌ها از نظر منشا ساختماني وديناميك، قطع درختان جنگل وبهره‌برداري‌هاي مفرط از آن‌ها،رعايت نكردن اصول فني در احداث ونگه‌داري جاده‌هاي جنگلي وروستايي،عدم اعمال مديريت صحيح و بهره‌برداري اصولي از منابع موجود، سبب شده است كه هر ساله خسارت‌هاي زيادي بر سكونت‌گاه‌هاي روستايي،فعاليت‌هاي ساختماني وزراعي، به‌ويژه باغ‌هاي مركبات وچاي وارد شوند.اين مسايل، لزوم پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش را به‌‌عنوان اولين مرحله در مديريت صحيح محيطي اين پديده روشن مي‌سازد.به‌اين منظور ابتدا لايه‌هاي اطلاعاتي برخي از عوامل مهم تاثيرگذار در وقوع زمين‌لغزش از قبيل سنگ‌شناسي،شيب،ارتفاع،نوع استفاده فعلي از زمين، فاصله از گسل و فاصله از آبراههتهيه ورقومي شدند.سپس با استفاده از تفسير عكس‌هاي هوايي و عمليات ميداني، كليه لغزش‌هاي موجود در حوزه،شناساييوبه‌صورت نقشه ارايه شدند.از تلفيق نقشه‌هاي عامل با نقشه زمين‌لغزش‌ها،درصد لغزش در واحدهاي مختلف هر نقشه به‌دست آمد وبامحاسبه LNRF تركم سطح، ارزش اطلاعاتي وزن هر يك از عوامل تعيين شد.در نهايت نقشه پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش با ادغام لايه‌هاي مختلف وزني در مدل‌هاي مختلف، حاصل شد. درستي‌يابي مدل‌ها با انتخاب يك زيرحوزه به‌‌عنوان شاهد و اعمال وزن به‌دست آمده براي هر كدام از مدل‌ها در شاهد، براي بقيه حوزه بدون استفاده از نقشه پراكنش زمين‌لغزش‌ها صورت گرفت. نتايج حاصلاز اين بررسي نشان مي‌دهد كه بيش‌ترين سطح لغزش در واحدهاي سنگ شناختي Pdr و Js به‌علت وجود لايه‌هاي مارن،رسو سيلتودر طبقه شيب 50-30ودر ارتفاع 2500-‌2000 متربه‌وقوع پيوسته است.از طرف ديگر طبقه كاربري مرتع، طبقه‌بندي فاصله از آبراهه 300-0 متروفاصله از گسل 1000-0 بيش‌ترين ناپايداري‌ها را به‌خود اختصاص مي‌دهند.اين تحقيق نشان مي‌دهد كه در مدل تراكم سطح، حدود 79درصد ودر مدل LNRF، حدود 63درصد ودر مدل ارزش اطلاعاتي، حدود 66درصد از حوزه مورد مطالعه در محدوده استعداد خطر لغزش بالا قرار مي‌گيرند.

One of the hillslope movement processes is land sliding which causes both human loss and economic damages. Factors such as structural and dynamic developed landforms , forests clearing, incorrect technical principals in construction and maintenance of rural and forest roads, lack proper management and using existing resource causes much damages to rural settlements, construction activities, forest, rangeland, and agriculture lands every year. Landslide Hazard Zonation is the first step for proper land management to overcome these problems. To prepare LHZ, several thematic layers such as lithology, slope, elevation, land use, distance from faults and distance form drainage were digitally prepared. Landslide distribution map of the area was prepared through Arial photos interpretation and also field checks. The thematic layers were integrated using information value, area density and LNRF models in a GIS environment. Finally to validate the results, a sub-basin was selected as a control area and the calculated weights for this sub-basin were applied for the rest of the catchments. The result of this investigation indicates that most of the landslide occurred in pdr, Js lithological units composed of marl, clay and silt layers, slope class 30- 50 and on elevation 2000- 2500 m. Also, most of the instability are on rangeland and occurred in a distance of 0-300 m from drainage network. The research shows that the estimated percentage of high hazard class is 79, 63, and 66 percent for area density, LNRF, and information value models respectively.