شهود زيباشناسانه و زيبايي‌شناسيِ شهودي در شعر و نقاشي سهراب سپهري

Aesthetic Intuition and Intuitive Aesthetic in Sohrab Sepehriʹs Painting and Poetry

بحث از زیبایی و مصادیق آن موضوعی ‌‌است كه همواره در طی تاریخ به آن پرداخته شده و در متون عرفانی، فلسفی، روان‌‌شناسی، ادبیات، و غیره از آن سخن رانده‌‌اند. زیبایی امری نسبی است و هركس تعریفی از آن دارد. فلاسفه‌‌ای چون افلاطون، ارسطو، هگل، كروچه، و دیگران هركدام تعریفی از زیبایی داشته‌‌اند. گروهی زیبایی را نه در صورت، كه در درون پدیده‌‌ها جست‌وجو می‌‌كنند و شهود را گامی در درك زیبایی‌‌های هستی می‌‌دانند. سپهری از كسانی است كه در آثارش شهود و درك تجریدی پدیده‌‌ها نمود دارد و زیبایی را جز درك بی‌‌واسطۀ پدیده‌‌ها نمی‌‌داند. او برای بیان تجربه‌‌های شهودی‌اش از بسترهای گوناگونی چون زبان (شطح، پارادوكس، و حس‌‌آمیزی)، خواب و رؤیا، شعر، و هنر بهره می‌‌گیرد تا تجربۀ ذهنی و درونی خود را تجسمی بیرونی بخشد و همین تلاش او برای بیان تجارب است كه زبان او را به ‌‌سوی سمبلیسم سوق می‌‌دهد. سهراب با رسیدن به شهودِ زیباشناسانه به زیبانگری می‌‌رسد؛ و همه‌چیز را، حتی پدیده‌‌های ناگواری چون مرگ، غم، و اندوه، و پدیده‌‌های به‌ظاهر زشت و مانند آن را زیبا می‌‌بیند. در این مقاله كوشش ما بر آن است كه جلوه‌‌های زیبایی شعر و نقاشی سهراب را نشان دهیم و ارتباط آن را با كشف و شهود هنری سهراب و نهایتاً شهود عرفانی او دریابیم.

Beauty and its evidences have always been a controversial issue among the scholars throughout the history of philosophy, Psychology, literature, mysticism, etc. Mysticism is evident in Sohrab Sepehriʹs viewpoint of beauty perception and understanding abstract phenomena which eventually leads him to a type of mystical approach and roots in his belief of direct experience through different contexts such as language, paradox and dream. This attitude directs him to a type of symbolic language. His journey to discover the aesthetics of life results in a personal view of death, sorrow and other seemingly unwanted phenomena to see them as beautiful aspects of life. This paper tries to depict Sohrab’s display of beauty in his poetry and painting revealing its connection with his artistic intuition of art and personal mysticism.