بررسي احاديث انحصار احسان

An Analysis of Traditions Restricting Benvolence (Ihsan) to the Noble and Religious

چكيده در برخي منابع روايي شيعه و سني روايتي با صيغه‌هاي متعدد و اسانيد متفاوت نقل شده كه مهم‌ترين نقل آن عبارت «لَا تَصْلُحُ الصَّنِيعَهُ اِلَّا عِنْدَ ذِي‏ حَسَبٍ‏ اَوْ دِينٍ» است. ظاهر اين روايت، گستره احسان را به يكي از دو قيد نسب والا {اصالت خانوادگي} يا دينداري{اصالت ديني} محدود و مشروط كرده است. اين در حالي است كه در قرآن كريم و روايات معصومان(ع)، نيكي و احسان به عنوان يك اصل انساني مشتمل بر نوع انسان با هر كيش و آيين، بلكه فراتر از آن و نسبت به هر جانداري مطلوب است. به نظر مي‌رسد اين روايت در صدد نفي مطلق احسان از برخي افراد نيست، بلكه در صدد نفي احسان ابتدايي از ايشان است. دليل نفي و عدم مصلحت چنين احساني، ويژگي‌هاي غالبي شخصيتي و رفتاري انسان‌هاي غير شريف و نجيب و بعضاً انسان‌هاي بي دين (يا بي قيد و بند در امور ديني) است. يكي از بارزترين رفتارهاي چنين انسان‌هايي، ناسپاسي و كفران نعمت است.