سازگاري اختيار انسان با توحيد افعالي در پرتو مباني عرفاني ملاصدرا

Compatibility of Human Will with Unity of Divine Acts in the Light of Mulla Sadra’s Mystical Fundamentals

در طول تاريخ، متفكران مسلمان براساس مباني مقبول خود تلاش كرده اند تا سازگاري اختيار انسان با توحيد افعالي را تبيين كنند. ملاصدرا براساس مباني عرفاني خود تلاش ميّّ كند كه توحيد افعالي و اختيار انساني را تبيين كند. براساس تمايز احاطي كه از لوازم تشكيك در مظاهر است، تمام مراتب مافوق بعينه در مرتبه مادون حاضر است. حضرت حق نيز كه فوق تمام تعيّنات است، بعينه در تمام مراتب مادون خود حاضر است. از سوي ديگر، مرتبه مادون، با لحاظ تعينش در مرتبه مافوق حاضر نيست. براين اساس، انسان جسماني كه از بالاترين مرتبه تعينات نازل شده است، تمام مراتب مافوق را در خود دارد. همچنين، هر نشيه نيز گرايش-هاي خاص خود را به همراه دارد. درنتيجه، انسان كه از بالاترين مرتبه نازل شده، برخلاف ساير موجودات، تمام گرايش هاي الهي و عقلي و حيواني را دارا مي باشد و بالطبع چنين موجودي مضطر به اختيار است.

In the course of history, Muslim thinkers have tried to clarify compatibility of human will with unity of Divine acts based on the intellectual principles they believe in. Mulla Sadra has tried to make his clarification of unity of Divine acts and human will based on his mystical fundamentals. By virtue of all-encompassing distinction that is a requirement of skepticism in manifestations, all stages of the superior being is available in the stage of subordinate being. God, Who is the Superior of all beings is present in all stages of the subordinate beings. On the other hand, the subordinate being with all its ranks is not present in any stage of superior being. On this basis, physical man descending from the highest degrees of the superior ranks possesses all aforesaid ranks. Similarly, any temperament carries its own attributes with itself. Consequently, man, coming from the highest ranks of the universe, unlike other creatures, possesses all Divine and rational and animal attributes. Thus such a creature deserves to have the power of will.