نسبت ايده‌آل زيبايي و زيبايي وابسته در فلسفه كانت

The Relation between the ideal of beauty and dependent beauty in Kantʹʹs philosophy

كانت در «نقد قوه حكم»، امر زيبا را در چهار دقيقه متناظر با احكام منطقي بررسي مي‌كند. او در دقيقه سوم بر مبناي تحليل مفهوم كليدي «غايت‌مندي»، به تعريفي فرم‌محور از زيبايي يعني غايت‌مندي بدون غايت (غايت‌مندي ذهني) مي‌رسد. در ذيل همين دقيقه، دو مفهوم «زيبايي وابسته» و «ايده‌آل زيبايي» نيز مطرح مي‌شود كه داوري زيباشناختي در هر دوي آن‌ها بر مبناي غايت‌مندي عيني است و مفهومي دال بر چيستي عين و كمال عين موافق با آن براي داوري پيش‌فرض گرفته مي‌شود. اين پيش‌فرض در زيبايي وابسته، كمال عين و در ايده‌آل زيبايي، مفهوم حاصل از جمع ايده عقلي و ايده متعارف زيباشناختي است؛ اما اين ديدگاه متعارض با اين اصل زيباشناختي كانت است كه داوري درباره امر زيبا صرفاً بر يك غايت‌مندي ذهني متكي است. اين نوشتار با بررسي مفهوم غايت‌مندي و نوع غايت‌مندي عيني در زيبايي وابسته و ايده‌آل زيبايي، درصدد تبيين چگونگي ارزش زيباشناختي اين دو مفهوم و در نهايت بررسي نقاط اختلاف و اشتراك آن‌ها با يكديگر مي‌باشد تا جايگاه اين دو مفهوم در فلسفه كانت مشخص شود.

Kant organizes his analysis in terms of four moments of the judgment of taste, each of which is supposed to contribute something essential to the complete exposition of the beautiful in "Critique of Judgment". He, in the third moment, based on the key concept analysis of "purposiveness", reaches to the beauty definition purposiveness without a purpose" (subjective purposiveness). Below this moment, two concepts of "dependent beauty" and "the ideal of beauty" also arises that aesthetic judgment in both of them is based on an objective purposiveness and a concept indicating nature of the object and the perfection of the object that is considered as default for judgment. This default in dependent beauty is perfection of the object and in the ideal of beauty is a concept from the sum of the rational idea and the aesthetic normal idea, but this point of view is in contradiction with the principle of Kantʹs aesthetic, which judgment of the beautiful just relies on the subjective purposiveness. This article reviewing the concept of purposiveness and the type of subjective purposiveness in the ideal of beauty and dependent beauty, attempts to explain the aesthetic value of these concepts and their differences and similarities, and finally to determine the position of these two concepts in Kantʹs philosophy.