بسترها، چشم‌اندازها، كاربردها و چالش‌هاي مطالعه واژگان در متون دانشگاهي: ضرورت توجه بيشتر به زبان فارسي و زبان‌آموزان فارسي‌زبان

Backgrounds, Prospects, Applications and Challenges in Studying Lexis in Academic Texts: The Growing Need for Particular Attention to Persian and Persian Speaking Language Learners

در اين مقاله، مي‌كوشيم با نگاهي انتقادي كمبود توجه به واژه‌پژوهي در متون دانشگاهي را بررسي كنيم و با بررسي ابعاد مختلف اين موضوع، چشم‌انداز روشني از پيش‌زمينه‌ها، مسيرها و موانع موجود در اين حيطه را ارايه كنيم. در اين راستا، تمركز اين مقاله هم بر كمبود پژوهش درمورد زبان علمي فارسي است و هم بر كم‌توجهي پژوهش‌ها به زبان‌آموزان فارسي‌زبان. ابتدا تصويري كلي از اهميت يادگيري و تسلط بر ابعاد مختلف واژگان در زبان دانشگاهي را بررسي مي‌كنيم و درادامه، برخي از پيكره‌ها و ليست‌هاي واژگاني پراهميت را معرفي مي‌نماييم كه در ادبيات تحقيق وجود دارند. پس از تبيين اهميت و ضرورت پژوهش در اين حوزه، كوشيديم تصويري چندبعدي از زواياي مختلف پژوهشي ارايه كنيم كه بايد مطمح نظر پژوهشگران اين حوزه باشد و مورد بحث قرار گيرد. در اين ميان، مباحثي چون همنشيني واژگان، زنجيره‌هاي واژگاني، نوسانات واژگاني درون‌متني و بين‌متني و برخي موضوعات ديگر را بررسي كرديم و درنهايت، برخي از چالش‌ها و موانعي را كه پيش روي تحقيق در اين حوزه قرار دارند معرفي نموديم.

The present article takes a critical and analytic look at various dimensions of studying vocabulary in academic texts, hence providing a quite clear prospect of the requirements, methods and challenges of this line of inquiry. The basic focus of the article is however to draw attention to the paucity of corpus-informed research on Persian academic texts as well as the linguistic productions of Persian speakers in other languages. In the first section, a holistic picture as to the significance of learning academic vocabulary is drawn. Then, some academic word and phrase lists and some academic corpora are briefly introduced. In the next section, different aspects which should be taken into consideration (e.g. collocation, lexical bundles, intra and inter-text lexical variation) in such type of research are elaborated and some of precautions to be taken by researchers are discussed. In the final section, some of the challenges and limitations of this type of research are mentioned and a scheme of the ecology of “studying academic vocabulary” is given. The scheme is supposed to act as a synoptic road map for interested researchers who are at the beginning of their academic endeavor.