ارتباط بين دماي سطح آب در اقيانوس آرام و تغييرات مجموع اُزون در گستره ايران

The Relationship between Sea Surface Temperature (SST) in Pacific Ocean and Total Ozone Variations in Iran

كاهش در مقدار و حجم لايه اُزون كه به نام مجموع اُزون شناخته مي شود صدمات زيادي بر موجودات زنده و زندگي بشر خواهد داشت. در اين پژوهش نوسانات مجموع اُزون در گستره ايران مرتبط با دماي آب سطح دريا در اقيانوس آرام (SST) مورد ارزيابي قرار گرفت. براي اين منظور متوسط ماهانه اُزون كلي از سايت ماهواره اي پايگاه نقشه سازي طيف سنجي مجموع اُزون (TOMS) از پايگاه داده ايNASA/GSFC در گره هاي با 25/1×1 درجه فاصله جغرافيايي و نيز متوسط ماهانه شاخص هاي NINO1+2 ، NINO3 ، NINO4 و NINO3.4 به عنوان شاخص دماي سطح آب در اقيانوس آرام از پايگاه داده هاي اقليمي NCEP/NCAR استفاده شد. نتايج اين پژوهش نشان داد مقدار اُزون در زماني كه شاخص هاي دماي آب سطح دريا در اقيانوس آرام (SST) مثبت/منفي باشد، مقدار اُزون كلي افزايش/كاهش مي يابد. از بين شاخص هاي دماي سطح آب، ارتباط NINO1+2 با ميزان مجموع اُزون قوي تر است و قوي ترين ضرايب در ناحيه غرب و شمال غرب حاصل شد. متوسط ضرايب همبستگي در گستره ايران بين شاخص NINO1+2 با متوسط ماهانه مجموع اُزون در حالت همزمان و غيرهمزمان به ترتيب (55/0+R=) و (621/0-R=) است كه در روابط همزمان در 86 درصد و در روابط غيرهمزمان در تمام گستره ايران در سطح 05/0 درصد معنادار است. شاخص NINO4 ضعيف ترين رابطه را با تغييرات مجموع اُزون در ايران دارد.

Variations of ozone layer that measure by name of total ozone (TO) oscillation are one of the modern humane concerns as one of causes or manifestations of climate change. In this research total ozone oscillation in relationship with Sea Surface Temperature (SST) in Pacific Ocean has been studied. For this aim monthly mean data from the satellites in point by 1*1.25 degree of geographical distance and monthly mean of NINO1+2, NINO3, NINO4 and NINO3.4 indices have been used. The results show that total ozone in positive\negative occurrence of SST has been increased\decreased in all Iranian areas. The asynchronous relation of effects SST indices have been tested on (TO). The strongest relations in lag time of months 5, 1, 5 and 2 respectively are for NINO1+2, NINO3, NINO4 and NINO3 indices. The correlation of NINIO1+2 with TO are better than other indices and the strongest correlation was in west and northwest of Iran. The average of synchronous and asynchronous (5 months lag time) correlation coefficient between NINIO1+2 with TO on all areas of Iran was respectively r=+0.55 and r=-0.621. The in synchronous correlation was direct and significant at 0.05 level in 86 precent of areas of Iran but asynchronous correlation was indirect and significant at 0.05 level The relation of NINO4 with (TO) was the weakest correlation in other indices.