بررسي تاثير برنامه هاي دولت بر گسترش افقي شهر تهران

The Effect of Government Programs on Urban Sprawl of Tehran

اگر توسعه پايدار شهري را كارآمدي اقتصادي، عدالت اجتماعي و حفظ محيط زيست بدانيم يكي از پيش شرط هاي مهم تحقق آن، بهينه سازي انواع بهره گيري از زمين شهري است كه در غير اين صورت شهرها دچار پديده گسترش افقي و يا گسترش بي رويه مي شوند. تاكنون مدل هاي مختلفي براي شناخت شكل شهر و سنجش ميزان پراكنش آن ارايه شده است. اين تحقيق سعي بر آن دارد تا از طريق مدل هاي مختلف مانند تحليل زماني تراكم شهري، روش توزيع چاركي، درجه توزيع متعادل، درجه تجمع و مدل هلدرن، ميزان گسترش افقي شهر تهران را در دهه هاي مختلف محاسبه نموده و سپس از ميان عوامل موثر برگسترش افقي شهر تهران، تاثير برنامه هاي دولت را مورد توجه قرار دهد. در ادامه با استفاده از آمارهاي رسمي مركز آمار ايران و مطالعات كتابخانه اي و با توجه به طرح هاي شهر تهران، سهم نقش دولت در گسترش افقي شهر نشان داده شده است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه دولت در فرآيند شتاب زده عرضه زمين و الحاق عرصه هاي وسيعي به صورت بافت هاي روستايي كم تراكم و اراضي كشاورزي و باير به محدوده شهر و هم-چنين به دليل فقدان طرح و مديريت كارآمد زمين و تفكيك هاي غيرقانوني، شهر تهران را دچار گسترش افقي نموده است؛ در نتيجه با توجه به اصول توسعه پايدار شهري اين شكل نمي تواند شهر تهران به سمت پايداري سوق دهد. بنابراين بايستي با استفاده از سياست هاي كنترلي از گسترش بيش تر اين پديده در همه شهرهاي كشور جلوگيري كرد.

The urban sustainable development is economic efficiency, social justice and environmental preservation so one of the its important conditions is utilization from urban land, otherwise cities suffer from urban sprawl. So far, several models are presented for understanding the form of city and its dispersion measure. This research attempts to analyze urban spraw lof Tehran by different models such as urban density, the quartile distribution, temperature distribution, balance, concentration and temperature Holdrn model in different decades, and then considers the impact of government programs for different factors of urban sprawl. Reslts showed that with the lack of efficient management of land and illegal discrimination in Tehran there is urban sprael. Therefore, according to the principles of sustainable urban development Tehran can push toward sustainability. But, policies can control further spread of this phenomenon in Tehran and in all cities of the country.