پردازش زمين آماري پتانسيل رسوب گذاري و خورندگي آب زيرزميني دشت لردگان

Geostatistical Analysis of Scaling and Corrosion Potential in the Lordegan Aquifer

زمينه و هدف: يكي از جنبه هاي مهم كيفيت آب، پتانسيل خورندگي و رسوب گذاري آن است. رخداد يكي از اين دو پديده مي تواند هزينه هاي نگهداري سامانه هاي ذخيره، انتقال و توزيع آب آشاميدني، كشاورزي و صنعتي را افزايش، عمر آن ها كاهش و نيزبر جنبه هاي بهداشتي و زيباشناختي آب موثر باشد. روش بررسي: هدف اصلي از انجام اين تحقيق، ارزيابي پتانسيل رسوب‏گذاري و خورندگي آب زيرزميني دشت لردگان و تهيه نقشه-هاي شاخص هاي خورندگي و رسوب‏گذاري بود. براي اين منظور از داده هاي 32 حلقه چاه، 5 قنات و 5 چشمه واقع در دشت لردگان براي محاسبه دو شاخص لانژليه و رايزنر استفاده شد. از روش كريجينگ براي تهيه نقشه هاي شاخص هاي پايداري استفاده شد. بحث و نتايج: بر اساس شاخص لانژليه 93 درصد نمونه ها پتانسيل رسوب گذاري كم تا متوسط و تنها 7 درصد نمونه ها پتانسيل رسوب گذاري شديد دارند. بر اساس شاخص رايزنر6 درصد نمونه ها داراي پتانسيل خورندگي كم تا متوسط و 38 درصد نمونه ها پتانسيل خورندگي شديد دارند. به طور كلي، به دليل حضور سازندهاي كربناتي پتانسيل رسوب گذاري آب زيرزميني اين دشت بر پتانسيل خورندگي آن غلبه دارد. بر اساس شاخص لانژليه 76 درصد آبخوان دشت لردگان (4500 هكتار) داراي پتانسيل رسوب-گذاري كم و بر اساس شاخص رايزنر 84 درصد از آبخوان دشت لردگان (5040 هكتار) پتانسيل خورندگي كم تا متوسط داشت. با توجه به اين كه بيشترين مساحت آبخوان دشت لردگان داراي پتانسيل رسوب گذاري كم است، لذا به نظر مي رسد مشكل رسوب-گذاري در مجاري و مخازن انتقال آب و سيستم هاي آبياري قطره اي قابل ملاحضه نخواهد بود. اين نتايج فقط براي درجه حرارت-هاي معمولي آب صادق است.

Introduction: An important aspect of water quality is the potential for scaling and corrosion. The occurrence of either of these two phenomena can increase maintenance costs and shorten the lifespan of the water supply and distribution systems as well as impair water hygiene and aesthetics. Materials and methods: The main goals of this study were to evaluate the potential for corrosion and/or scaling of the groundwater of the Lordegan aquifer, and to map relevant indices. For this purpose, data from 32 wells, five qanats and five springs, all located in the Lordegan plain, were used to calculate Langelier saturation and Ryznar stability indices. Kriging interpolation method was used to create maps of the stability indices. Results and Discussion: Based on the Langelier index, 93 percent of samples had low to moderate potential for scaling and only 7 percent of the samples had high potential for scaling. Based on the Ryznar index, 6 percent of samples had less to moderate corrosion potential and 38 percent of the samples had a high potential for corrosion. In general, due to the presence of carbonatic geological formations, the scaling potential of this groundwater is dominant over its corrosion potential. Based on the Langelier index, 76 percent of the Lordegan aquifer area (i.e. 4500 ha) has low scaling potential and based on the Ryznar index 84 percent of the Lordegan aquifer area (i.e. 5040 ha) has low to moderate corrosion potential. Overall, scaling or corrosion in drinking water and drip irrigation systems does not seem to be a significant problem. These results, however, only pertain to normal water temperature