بررسي برخي شاخص‌هاي فيزيولوژيك و بيوشيميايي ارقام كلزا تحت تاثير تنش خشكي

Evaluation of the agronomic characteristics and some physiological traits of canola varieties under drought stress

خشكي يكي از عوامل محيطي مهم محدود كننده توليد محصولات زراعي در دنيا است. به‌منظور ارزيابي برخي صفات فيزيولوژيكي و بيوشيميايي ارقام كلزا تحت تاثير تنش خشكي، آزمايشي به‏صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در 3 تكرار، از زمان انتهاي گلدهي تا پر شدن دانه (مدت 26 روز) انجام شد. فاكتور اصلي تنش خشكي در دو سطح تنش و شاهد (به‌ترتيب با 160 و 80 ميليمتر تبخير از تشتك تبخير) و فاكتور فرعي سه رقم كلزا Billy، Adriana، و Tassilo بودند. صفات محتواي نسبي آب، هدايت روزنه‌اي، پرولين و قند كل 7 ، 12 و 26 روز پس از قطع آبياري اندازه‏گيري شدند. نتايج نشان داد كه تنش در زمان گلدهي (7 روز پس از تنش) باعث كاهش محتواي نسبي آب، هدايت روزنه‌اي و قند كل و افزايش پرولين شد. تنش در مرحله خورجين‌دهي (12 روز پس از تنش) و پر شدن دانه (26 روز پس از تنش) باعث كاهش محتواي نسبي آب و هدايت روزنه‌اي و افزايش پرولين و قند كل شد. عملكرد دانه و اجزاي آن پس از رسيدگي كامل گياه اندازه‌گيري شدند. تنش از مرحله گلدهي باعث كاهش عملكرد دانه و اجزاي آن شد اما كاهش در وزن هزار دانه معني‌دار نبود. بيشترين و كمترين عملكرد دانه به‌ترتيب در ارقام Adriana با 2814 در شرايط شاهد و Tassilo با 4/994 كيلوگرم در هكتار در شرايط تنش بود. با توجه به نتايج، رقم Adriana عملكرد بهتري در شرايط تنش از خود نشان داد و كاشت اين رقم در مناطق خشك توصيه مي‌شود

Drought is one of the major environmental factors limiting crop production in the world. In order to evaluate some physiological and biochemical traits of rapeseed varieties (Brassica napus L.) under drought stress, a field experiment was conducted as a split plot, arranged in a Randomized Complete Block Design (CRBD) with three replications at the end of flowering to seed filling ( 26 days ). The main factor was drought stress in two levels including stress and control (160 and 80 mm evaporation from pan, respectively) and the sub-factor was cultivar at three levelsincluding 1– Billy 2- Adriana and 3- Tassilo. Relative water content, stomatal conductance, proline and total sugar content were measured 7 , 12 and 26 days after the cessation of irrigation. The results showed drought stress at flowering stage (7 days after stress) reduced the relative water content, stomatal conductance and increased total sugar and proline content. Stress at pod setting stage (12 days after stress) and seed filling ( 26 days after stress) reduced the relative water content and stomatal conductance and increased proline and total sugar content. Seed yield and its components were measured after plant maturity. Stress at flowering stage reduced seed yield and its components but reductions in seed weight were not significant. The highest and lowest seed yield were observed in Adriana in control treatments (2814kg/h) and in Tassilo in stress conditions (994/4kg/h), respectively. According to the results, Adriana showed a better performance under drought stress than other cultivars. Thus, cultivation of this cultivar is recommended in arid areas.