ارزيابي خصوصيات كيفي علوفه‌ پنج توده كوشيا (Kochia scoparia) به منظور استفاده در كشاورزي شور زيست در ايران

Evaluation of forage quality traits in five kochia (Kochia scoparia) ecotypes for biosaline agriculture in Iran

تنش شوري توليد پايدار بسياري از محصولات زراعي را در مناطق خشك و نيمه خشك ايران تهديد مي‌كند. بنابراين در اين مناطق بايد از گياهاني استفاده شود كه ضمن سازگاري با اين شرايط توليد مناسبي نيز داشته باشند. در اين راستا مطالعه‌اي با هدف بررسي كيفيت علوفه‌ي توده‌هاي مختلف كوشيا در شرايط تنش شوري با استفاده از آزمايش كرت‌هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. كرت‌هاي اصلي شامل سطوح شوري آب آبياري شامل 2/5 و 5/16 دسي‌زيمنس بر متر و كرت‌هاي فرعي شامل پنج توده بومي كوشيا (بيرجند، اروميه، بروجرد، اصفهان و سبزوار) بودند. نتايج نشان داد كه با افزايش شدت تنش شوري درصد قابليت هضم ماده خشك برگ، ساقه، كل اندام هوايي و عملكرد ماده خشك قابل هضم كوشيا افزايش پيدا كرد. بين توده‌ها از نظر قابليت هضم ماده خشك برگ اختلافي وجود نداشت اما از نظر قابليت هضم ماده خشك ساقه توده سبزوار، و از نظر قابليت هضم زيست توده و عملكرد ماده خشك قابل هضم كل اندام هوايي توده اروميه بيشترين مقدار را دارا بودند. روند تغييرات قابليت هضم ماده آلي اندام‌هاي مختلف و كل اندام هوايي كوشيا با افزايش شدت تنش شوري صعودي بود. ارزش هضمي برگ و ساقه با افزايش تنش شوري افزايش پيدا كرد اما ارزش هضمي كل اندام هوايي كاهش يافت. تنش شوري افزايش ميزان پروتيين خام را در اندام‌ها و كل گياه كوشيا كاهش داد. بطور كلي خصوصيات كيفي علوفه توده‌هاي كوشيا قابل مقايسه با ساير گياهان علوفه‌اي رايج مي‌باشد.

Sustainable production of crops in arid and semiarid regions of Iran is under threat of salinity stress. Therefore, cultivated crops should be compatible with salinity in these regions and also provide proper yield productivity. In order to investigate the forage quality of five different kochia ecotypes in response to different levels of salinity, an experiment was performed in a split plot arrangement based on randomized complete block design with three replications. Saline waters (5.2 and 16.5 dS m-1) and five kochia ecotypes (Birjand, Urmia, Borujerd, Esfahan and Sabzevar) were considered as main and sub plots, respectively. Results showed that dry matter digestibility of leaves, stems, and total dry matter were enhanced by increasing salinity. There was no significant difference in dry matter digestibility among ecotypes, while stem dry matter digestibility of Sabzevar ecotype, total dry matter digestibility and digestible dry matter of Urmia ecotype were the highest amongst ecotypes. Increased salinity level enhanced the total digestible organic matter. Digestive value of leaves and stems was enhanced by increasing salinity, but the total digestive value was reduced by increasing salinity. Salinity stress reduced the enhancement of crude protein content of organs and whole plant. Overall, kochia forage quality traits are comparable with other common forage crops.