اثر كودهاي زيستي و نانواكسيد‌روي بر فرآيند انتقال مجدد و برخي شاخص هاي رشدي تريتيكاله در شرايط محدوديت آبي

Effect of biofertilizers and nano zinc oxide on remobilization process and some growth indices of triticale under water limitation conditions

به منظور بررسي اثر كودهاي زيستي و نانواكسيد‌روي بر فرآيند انتقال مجدد و برخي شاخص هاي رشدي تريتيكاله در شرايط محدوديت آبي، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي دانشگاه محقق اردبيلي اجرا گرديد. فاكتورهاي مورد بررسي، آبياري در سه سطح (آبياري كامل به‌عنوان شاهد، آبياري تا 50 درصد مراحل سنبله دهي و آبستني)، كودهاي بيولوژيك در چهار سطح (عدم كاربرد كودهاي بيولوژيك، كاربرد مايكوريزا ، كاربرد توام باكتري هاي سودوموناس و ازتوباكتر ، كاربرد توام مايكوريزا و باكتري هاي محرك رشد) و محلول‌پاشي با نانواكسيد‌روي در چهار سطح (صفر، 3/0، 6/0 و 9/0 گرم در ليتر) شامل مي شدند. مقايسه ميانگين ها نشان داد بالاترين عملكرد دانه (26/663 گرم در مترمربع)، زيست‌توده كل (33/2523 گرم در مترمربع) و حداكثر شاخص سطح برگ (2/6) در حالت كاربرد توام باكتري هاي محرك رشد و مايكوريزا، محلول‌پاشي 9/0 گرم در ليتر نانواكسيد‌روي و آبياري كامل به‌دست آمد. بيش‌ترين انتقال مجدد از ساقه (3/81 گرم در مترمربع) و انتقال مجدد از كل اندام هوايي (68/107 گرم در مترمربع) در حالت آبياري تا 50 درصد مرحله آبستني، عدم كاربرد كودهاي بيولوژيك و عدم محلول‌پاشي با نانواكسيد‌روي مشاهده گرديد. به نظر مي رسد محلول‌پاشي با نانواكسيد‌روي و كاربرد توام مايكوريزا با باكتري هاي محرك رشد مي تواند در بهبود عملكرد، زيست‌توده كل و شاخص سطح برگ در شرايط محدوديت آبي موثر واقع شود.

In order to investigate the effect of biofertilizers and nano zinc oxide on remobilization process and some growth indices of triticale under water limitation conditions, an experiment as factorial was conducted based on randomized complete blocks design with three replications in research farm of University of Mohaghegh Ardabili. Under investigation factors, including irrigation in three levels (full irrigation as control, irrigation to 50 percent of heading and booting stages), biologic fertilizers in four levels (no application of biologic fertilizers, application of mycorrhiza, co-application of Psedomunas and Azotobacter bacteria, co-application of Mycorrhiza and growth promoting bacteria) and foliar application by nano zinc oxide in four levels (zero, 0.3, 0.6 and 0.9 gram per liter). Means comparison showed that maximum grain yield (663.26 gram per square meter), total biomass (2523.33 gram per square meter) and maximum leaf area index (6.2) were obtained in the case of co-application of Mycorrhiza and growth promoting bacteria, foliar application of 0.9 gram per liter nano zinc oxide and full irrigation. The highest remobilization from stem (81.3 gram per square meter) and remobilization from the total shoot organs (107.68 gram per square meter) was observed in the case of irrigation to 50 percent of booting stage, no application of biologic fertilizers and no foliar application by nano zinc oxide. It seems that foliar application by nano zinc oxide and co-application of Mycorrhiza with growth promoting bacteria can be effective on the improvement of yield, total biomass and leaf area index under water limitation conditions.