پديد آورندگان :
حاجي‌بابايي، مريم نويسنده دانشجوي دكتري گروه زراعت، دانشگاه فردوسي مشهد، پرديس بين الملل Hajibabaei, maryam , گلداني، مرتضي نويسنده دانشيار گروه زراعت، دانشگاه فردوسي مشهد Goldani, morteza , شيراني راد، اميرحسين نويسنده , , نظامي، احمد نويسنده استاد گروه زراعت، دانشگاه فردوسي مشهد، ايران nezami, ahmad
چكيده فارسي :
كلزا از دانه هاي روغني با ارزش بوده و انتخاب ارقام متحمل به تنش‌‌هاي محيطي جهت توسعه كشت در شرايط خشك و نيمه‌خشك مهم است. لاين هاي جديد كلزا، واكنش متفاوتي به شدت هاي مختلف سطوح مختلف پتانسيل اسمزي نشان مي دهند بدين منظور اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار در سال 1392 اجرا گرديد. عامل رقم در نه سطح شامل Karaj3، KS12، Karaj1، KR18، KS7، KR4، Karaj2، HW113 و HW101 و عامل تنش اسمزي در سه سطح صفر، 3- و 6- بار بود. نتايج نشان داد كه سطوح پتانسيل اسمزي 3- و 6- بار به‌ترتيب سبب كاهش معني دار 5 و 51 درصدي درصد جوانه-زني، 59 و 93 درصدي طول ريشه چه، 66 و 97 درصدي طول ساقه چه، 60 و 80 درصدي وزن خشك ريشه چه، 50 و 19 درصدي وزن خشك ساقه چه، 55 و 89 درصدي وزن خشك گياهچه، 54 و 85 درصدي بنيه بذر، 5 و 11 درصدي ضريب سرعت جوانه زني، 5 و 51 درصدي درصد جوانه زني نهايي، 5 و 51 درصدي متوسط جوانه زني روزانه، 63 و 96 درصدي شاخص بنيه گياهچه، در مقايسه با شاهد گرديد. با توجه به مقايسه ميانگين برهمكنش سطوح مختلف خشكي و لاين بيش‌ترين شاخص بنيه گياهچه در شرايط تنش اسمزي 3- و 6- بار به‌ترتيب در لاين هاي Kr18 و HW101 مشاهده شد. مقايسه ميانگين برهمكنش سطوح مختلف خشكي و لاين نشان داد سطح خشكي 6- بار و لاين HW101 بيش‌ترين طول ريشه چه، وزن خشك ريشه چه و بنيه بذر و شاخص بنيه گياهچه را دارا بود. بنابراين لاين HW101 به‌عنوان لاين متحمل به خشكي شناسايي شد. در اين آزمايش رشد طولي ساقه چه در مقايسه با رشد طولي ريشه چه بيش‌تر تحت اثر سطوح مختلف تنش خشكي قرار گرفت لذا مي تواند ويژگي مناسبي براي ارزيابي تحمل به تنش خشكي باشد. مناسب ترين شاخص در شرايط سطوح مختلف تنش اسمزي و لاين، شاخص بنيه گياهچه بود.
چكيده لاتين :
Rapeseed is among valuable oil seeds and selection of tolerant cultivars to environmental tensions is important for the development of cropping in arid and semi arid climates. New lines of rapeseed react differently to different intensity of different levels osmotic potential. For this purpose, this experiment was carried out as factorial in a complete randomized design with four replications in 2013. Factor of cultivar at nine levels consisted of Karaj3, KS12, Karaj1, KR18, KS7, KR4, Karaj2, HW113 and HW101 and the factor of osmotic tension in three levels zero, -3 and -6 bar. The results showed that levels of osmotic potential, -3 and -6 bar, respectively, caused significant reduction of 5 and 51 percent germination percentage, 59 and 93 percent length of rootlet, 66 and 97 percent length of coleorhiza, 60 and 80 percent rootlet dry weight, 50 and 19 percent coleorhiza dry weight, 55 and 89 percent the dry weight of seedling, 54 and 85 percent of seed vigor, 5 and 11 percent germination speed rate, 5 and 51 percent final germination percentage, 5 and 51 percent of the average daily germination, 63 and 96 percent seedling vigor index, compared with control. With regard to the comparison of the average interaction of different levels of dryness and line, the most seedling vigor index was observed under osmotic tension conditions -3 and -6 bar, respectively, in lines Kr18 and HW101. The comparison of the average interaction of different levels of dryness and line showed drought level -6 bar and line HW101 had the highest rootlet length, rootlet dry weight and seed vigor and seedling vigor index. So, line HW101 was identified as drought tolerant line. In this experiment coleorhiza elongation growth compared with rootlet elongation growth was more affected under different levels of drought tension. So, it can be appropriate feature to evaluate tolerance to drought tension. The most suitable indicator under different levels conditions of osmotic tension and line was seedling vigor index.
