تأثير چند قارچ ميكوريز بر غلظت مالون‌دي‌آلدهيد و برخي فرآيندهاي متابوليسمي گياه دارويي زوفا (Hyssopus officinalis) تحت تنش كمبود آب

The effect of mycorrhizal fungi on malondialdehyde concentration and some metabolic processes in hyssop (Hyssopus officinalis) under water deficit stress

حفظ تعادل يونی و تنظيم اسمزی سيتوزل در سلول‌های گياهی برای تعديل اثر كم‌آبی از طريق تجمع سازگاركننده‌های آلی به ويژه پرولين و گلايسين بتائين ميسر می‌شود. بر اين اساس، به منظور بررسی تأثير گونه‌های قارچ ميكوريز بر ويژگی‌های اكوفيزيولوژيكی گياه زوفا (Hyssopus officinalis)، يك آزمايش در قالب فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌های كامل تصادفی با 3 تكرار در سال زراعی 1391 در مزرعه تحقيقاتی كشاورزی و منابع طبيعی آذربايجان غربی اجرا شد. تيمارهای آزمايش شامل گونه‌های قارچ ميكوريز (Acaulospora longula، Glomus claroideum، G. fasiculatum، G. intraradices و G. mosseae و شاهد بدون ميكوريز) و آبياری در چهار سطح (آبياری در 80، 70، 60 و 50 درصد ظرفيت زراعی) بودند. نتايج تجزيه واريانس داده‌ها نشان داد كه اثر متقابل بين تنش كمبود آب و گونه‌های ميكوريز بر ميزان غلظت مالون‌دی‌آلدهيد، گلايسين بتائين، پرولين، كل كربوهيدرات‌های محلول و درصد اسانس معنی‌دار شد. بالاترين غلظت مالون‌دی‌آلدهيد (125 نانومول بر گرم وزن تر)، گلايسين بتائين (2019 ميكرومول بر گرم وزن خشك)، پرولين (111 ميكرومول بر گرم وزن خشك)، درصد اسانس (29/7 درصد) و كل كربوهيدرات‌های محلول (7/396 ميلی‌گرم بر گرم وزن خشك) به ترتيب در گياهان تلقيح شده با A. longula، G. claroideum و G. fasiculatum در ظرفيت‌های زراعی 50 و 60 درصد به دست آمد. غلظت نشانگر زيستی مالون‌دی‌آلدهيد با افزايش تنش آبی در گياهان غيرميكوريزيی نسبت به گياهان آلوده به گونه‌های ميكوريز، بيشتر افزايش يافت. به طور كلی، نتايج بررسی حاضر گويای آن است كه گونه‌های ميكوريز در تعديل تنش و بازده مصرف آب مؤثر هستند.

Ion balance and osmotic regulation in plants to mitigate the effects of drought is possible with accumulation of osmolytes like proline and glycine betaine. Accordingly, in order to investigate the effect of mycorrhizal fungai species on the eco-physiological characteristics of hyssop, a factorial experimental based on randomized complete block design with three replications was conducted at the Research Farm of Agriculture and Natural Resources of West Azarbaijan in 2013. Experimental treatments included species of mycorrhizal fungi (Glomus mosseae, G. intraradices, G. fasiculatum, G. claroideum, Acaulospora longula and control without mycorrhiza) and four levels of irrigation (irrigation at 80, 70, 60 and 50% of field capacity). The results of ANOVA showed the significant interaction between water deficit and mycorrhizal fungi species on the concentrations of malondialdehyde (MDA), glycine betaine, proline, total soluble carbohydrates and essential oil percent. The highest concentrations of malondialdehyde (MDA) (125 nmol/g fresh weight), glycine betaine (2019 μm/g dry weight), proline (111 μm/g fresh weight), essential oil percentage (7.29%) and total soluble carbohydrates (396.7 mg/g dry weight) were obtained from plants inoculated by G. claroideum, A. longula, A. longula, G. fasiculatum and G. claroideum and irrigated at 50 and 60% field capacity, respectively. The concentration of malondialdehyde (MDA) biomarker was increased at non-mycorrhizal plants compared with mycorrhizal one. Overall, this study suggested that the mycorrhizal species were effective to reduce stress and water use efficiency.